جمعه‌های سیستان و بلوچستان؛ تداوم آزادی‌خواهی، تکرار سرکوب
شهرهای مختلف سیستان و بلوچستان هم‌چون پنج هفته گذشته، پس از برگزاری نماز جمعه روز بیستم آبان ۱۴۰۱، صحنه اعتراضات مردمی و سرکوب‌های حکومتی شد.
در هفته‌های اخیر شهروندان شهرهای زاهدان، راسک، پیشین، چابهار، خاش، ایرانشهر (پهره) و سراوان با شعارهای آزادی‌خواهانه به خیابانها آمدند و توسط ماموران امنیتی مورد شدیدترین نوع سرکوب قرار گرفتند.
در پایان هشتمین هفته اعتراضات هم این وضعیت در شهرهای مختلف زاهدان ادامه دارد و شعارهای اعتراضی از «علی خامنه‌ای» به «روح‌الله خمینی» هم کشیده است.
امام جمعه اهل سنت زاهدان، منادای آزادی‌خواهی
مولوی «عبدالحمید اسماعیل‌زهی»، امام جمعه اهل سنت زاهدان در خطبه‌های نماز جمعه این هفته بار دیگر تاکید کرد که اکثریت مردم ایران از هر دین و قومی نسبت به وضعیت موجود اعتراض دارند و مسوولان نظام جمهوری اسلامی باید حرف معترضان را گوش کنند.
این تازه‌ترین موضع‌گیری امام جمعه اهل سنت زاهدان درباره اعتراضات ایران و سرکوب آن‌ها است که حالا به یکی از رهبران معترض بدل شده است.
مولوی عبدالحمید، مدیر «مدرسه عالی دارالعلوم» زاهدان، عضو «اتحادیه جهانی علمای مسلمان» و «مجمع جهانی فقه اسلامی» و مدیر «شورای هماهنگی مدارس اهل‌سنت سیستان و بلوچستان»، عالی‌ترین مقام مذهبی در بین علمای شیعه و سنتی است که تا امروز از اعتراضات سراسری مردم ایران حمایت کرده است.
امام جمعه اهل سنت زاهدان پیش‌تر نیز در چندین سخنرانی، از حاکمیت جمهوری اسلامی خواسته بود تا صدای معترضان را بشنود و زیر نظر نهادهای بین‌المللی، برای تغییرات در ایران، رفراندوم یا همه پرسی برگزار کند.
او شخص علی خامنه‌ای، رهبر ۸۳ ساله جمهوری اسلامی را مسوول کشتار مردم، از جمله در زاهدان خوانده است؛ امری که در جمهوری اسلامی از سوی یک رهبر مذهبی، بی‌سابقه است.
عبدالحمید اسماعیل‌زهی در ادامه خطبه‌های نماز این هفته خود گفته است: «حاکمیت و حکومت متولی خدمت به این مردم است. اگر مردم معترضند، ضعف‌های خودتان را نگاه کنید، به گردن دشمن نیندازید، نگویید که دشمن تحریک کرده است. ضعف‌های خودمان در اجرای عدالت و خدمات‌رسانی را ببینیم.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان برخلاف اغلب رهبران مذهبی در جمهوری اسلامی، از آزادی و مفاهیم مرتبط با آن گفته است: «مردمی که امروز فریاد می‌زنند، به خاطر خارجی‌ها نیست، برای این است که گرفتارند و آزادی ندارند.»
او در بخش دیگری از نماز جمعه این هفته، در واکنش به بیانیه اخیر جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی که خواستار اعدام معترضان شده بودند، خطاب به آن‌ها گفته است «شما باید ترغیب کنید که حرف این مردم شنیده بشود. شما باید از مردم دفاع کنید که با گلوله جنگی زده نشوند.»
در جریان تظاهرات اخیر در زاهدان و خاش، بیش از ۱۰۰ معترض به دست نیروهای مسلح و امنیتی جمهوری اسلامی کشته شدند.
امام جمعه اهل سنت زاهدان خطاب به نمایندگان مجلس افزوده است: «شما باید از حقوق زندانیانی و حقوق مردم دفاع کنید.... شما نامه می‌نویسید و سخت‌ترین مجازات را برای مردم می‌کنید، آیا شایسته نمایندگی ملت هستید؟ آیا پارلمان‌های دیگر در دنیا این کار را می‌کنند که شما کردید؟»
مولوی عبدالحمید هم‌چنین در خطبه‌های نمازجمعه، بار دیگر به کشتار مردم معترض با گلوله‌های جنگی در استان سیستان و بلوچستان اعتراض کرد و درباره نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی گفت: «ما نمی‌دانیم این نیروهای ما که از بیت‌المال روزی می‌خورند، بعضی از این‌ها کجا تعلیم و آموزش دیده‌اند.»
پیش از این، مولانا «محمدعثمان قلندرزهی»، امام جمعه خاش خطاب به مردم سیستان و بلوچستان گفته بود بعد از نماز جمعه، اعتراض خود را نشان دهند.
او به شورای تامین استان اطلاع داده بود که این اعتراض حدود ظهر به وقت محلی انجام خواهد شد و از مقام‌های محلی خواسته بود هیچ نیروی امنیتی مسلح و غیرمسلح در محل مستقر نکنند.
شلیک مستقیم پاسخ شعارهای آزادی‌خواهانه
پس از پایان خطبه‌های نماز جمعه بیستم آبان در سیستان و بلوچستان، مردم در شهرهای مختلف با شعار «مرگ بر خامنه‌ای»، «مرگ بر دیکتاتور»، «مرگ بر بسیجی» و «مرگ بر سپاهی»، «بسیجی بی‌غیرت»، «شیعه و سنی برادرند، تشنه خون رهبرند»، «تجاوز، جنایت، لعنت به این ولایت»، «خامنه‌ای باطله، سپاهی قاتله» و «بسیجی بی‌غیرت، ۱۰ هزارن تئی کیمت» (شعاری به زبان بلوچی به معنای بسیجی بی‌غیرت، قیمت تو ۱۰ هزار تومن است) سر دادند.
معترضان در شهرهای سیستان و بلوچستان که بارها از سوی مقامات جمهوری اسلامی به جدایی‌طلبی متهم شده بودند، هم‌چنین در شهرهای مختلف شعارهایی در حمایت از تمامیت ارضی ایران و ضرورت یکپارچگی کشور سر دادند؛ شعارهای مانند «از زاهدان تا تهران، جانم فدای ایران»، ««نه تاج نه عمامه، این آخرین پیامه» و «از زاهدان تا تبریز، جانم فدای ایران».
هم‌چون هفته‌های گذشته، ماموران امنیتی جمهوری اسلامی با گاز اشکآور و اسلحه ساچمهای و جنگی به معترضان شلیک کردند.
منابع خبری در سیستان و بلوچستان اعلام کردند که در شهرهای ایرانشهر (پهره)، خاش، سراوان و زاهدان ماموران امنیتی به سمت مردم شلیک و شماری از معترضان را مجروح کرده‌اند.
در تعدادی از تصاویر ویدیویی نیز که از این اعتراضات در شبکههای اجتماعی منتشر شده‌اند، صدای شلیک گلوله به گوش میرسد.
کانال خبری «رصد بلوچستان» که اخبار این استان را پوشش میدهد، هم‌چنین خبر داد که در برخی از مناطق این شهرها، معترضان موفق به مقاومت در برابر ماموران مسلح و سرانجام فراری دادن آن‌ها شده‌اند.
از سوی دیگر، محور ترانزیتی سرباز به چابهار نیز توسط معترضان با شعار «خروش تفتان ما، خشم جوانان ما» مسدود شده است.
معترضان فرمانداری راسک را نیز محاصره کرده‌اند. در شهر راسک، معترضان یک پایگاه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را که از آن‌جا به سمت معترضان شلیک میشد، به محاصره خود در آورده‌اند.
تا این لحظه، منابع مستقل خبری آماری از تعداد مجروحان و کشته شدگان احتمالی این استان در طی اعتراضات امروز منتشر نکرده‌اند اما تا همین جا، بر اساس ارزیابی نهادهای مستقل حقوق بشری در خارج از ایران، تعداد کشته شدگان در سیستان و بلوچستان سه برابر سایر استان‌های دیگر ایران است.
آغاز قصه از یک جمعه خونین
بیش از ۴۰ روز از «جمعه خونین» زاهدان می‌گذرد که بر اساس گزارش «سازمان عفوبین‌الملل»، دست‌کم ۱۰۰ معترض، تماشاچی و نمازگزار در آن روز کشته شدند و حدود ۱۶ نفر از آن‌ها کودک بودند.
هشت مهر ۱۴۰۱، نمازگزاران زاهدان در اعتراض به کوتاهی جمهوری اسلامی در بررسی پرونده تجاوز یک فرمانده نیروی انتظامی به دختری بلوچ در چابهار آغاز شد.
مولوی عبدالحمید از این واقعه به عنوان جمعه خونین زاهدان نام برده و بارها خواستار رسیدگی و تحقیق دربارهٔ آن و برخورد با عوامل و مقصرانش شده است. به همین دلیل، علی خامنه‌ای را به‌عنوان کسی که فرماندهی کل قوای نظامی ایران را در دست دارد، در برابر کشته‌شدگان مسوول خوانده است.
پس از آن، برای چندین هفته پیاپی، اعتراضات در شهرهای مختلف استان سیستان و بلوچستان ادامه یافتند و هر هفته با سرکوب خشونت‌آمیز نیروهای امنیتی مواجه شدند.
جمعه ۱۳ آبان ۱۴۰۱ اما سرکوب معترضان در خاش ابعاد گستردهتری یافت. مولوی عبدالحمید، امام جمعه زاهدان در بیانیه‌ای اعلام کرد در این حادثه، دست‌کم ۱۶ نفر کشته و ده‌ها نفر دیگر زخمی شدند.
سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی، شمار کشته شدگان را ۱۸ نفر اعلام کرد و گفت نیروهای امنیتی در سرکوب مردم از گلوله‌های جنگی مرگبار استفاده کرده است.
«معین‌الدین سعیدی»، نماینده چابهار در مجلس شورای اسلامی در نطقی، به استفاده از گلوله جنگی در برخورد با معترضان اعتراض کرده بود.
مردم ایران روز چهارشنبه ۱۸ آبان ۱۴۰۱، در چهلم قربانیان جمعه خونین زاهدان نیز از شهرهای مختلف کشور در هم‌بستگی با مردم سیستان و بلوچستان، تجمعات اعتراضی شکل دادند. هم‌چنین در طول روز، معترضان در زاهدان و بسیاری از شهرهای کردستان و تهران اعتصاب کردند.
شهروندان سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از محرومترین استان‌های ایران طی شش هفته گذشته گاه هم‌پای دیگر استان‌ها و گاه پیش‌روتر از سایرین، فریاد آزادی‌خواهی سر داده و در تجمعات اعتراضی حضور داشته‌اند.
منبع: ایران وایر
