اصل درگیریها در قدس بود که به گفته کاخ سفید باید «مکانی برای همزیستی» باقی بماند. قبل از آن پاپ فرانسیس، برای احترامگذاشتن به هویت چندگانه فرهنگی شهر مقدس خواستار یافتن راهحلهایی بود. این دو دیدگاه، جدید نیست وبه راه حل تاریخی و متمدنانه اشاره دارد؛ که امری اجتناب ناپذیر است. امّا جامعه بین الملل برای متقاعد کردن اسرائیل، تلاشهای فکری وسیاسی لازم را انجام نداد؛ یا حداقل اسرائیل را ملزم کند که مؤلفههای آینده این راه حل را تضعیف نکند.
همان طوری که روزهای اخیر نشان داد قدس، هویت واقعی نزاع در منطقه ومسئله فلسطین است و نمیتوان با زور نظامی به آن هویت یهودی، مسیحی یا اسلامی تحمیل کرد بلکه یک نظام بینالمللی ویژه باید حاکم شود که همه آن را پذیرا باشند و احترام تمامی ادیان و آزادی پرستش را تضمین کند. وبه موازات آن، هیچ دلیل امنیتی وسیاسی برای تخلیه اجباری ساکنان محله " شیخ جراح" وجود نداشت. همچنین هیچ دلیلی برای الحاق منطقه دیگری علاوه بر قدس شرقی و صدها روستا و شهر فلسطینی که ساکنانشان ۷۳ سال پیش به اجبار آواره شدند، وجود ندارد. سازمان ملل و همه کشورها خواستار حفظ وضع موجود در قدس، تا ایجاد راه حل نهایی صلحآمیز هستند؛ حتی اگر انجام آن به تاخیر بیفتد.
در مقابله مسالمت آمیز مردم قدس با خشونت اسرائیل، همدلی جهانی وجود داشت. ولی زمانی که موشک های غزه وارد ميدان شد اوضاع برعکس شد و واکنش خشونتآمیز اسرائیل را در پی داشت. در زمان اندکی مفاهیم ونگرش ها تغییر کرد. پایتخت ها و رسانهها به جای صحبت از فلسطینیهای تحت فشار حملات اسرائیلی در قدس، به مساله اسرائیل به عنوان یک قربانی که حق دفاع از خود دارد، تغییر جهت دادند. محکومیتها علیه گروههای غزه وموشکهایشان متمرکز شد؛ و کسی ادعای آنها مبنی بر «حمایت از قدس» یا حتی شعار «مقاومت در برابر اشغال» را نپذیرفت. همانند سه جنگ قبلی غزه، توازن قدرت یا نقش بازدارندگی مطرح نشد و مساله به سود اسرائیل پایان یافته است.
سناریوهای سیاه تکرار می شود: بیشتر کشتهشدگان از غیرنظامیان است؛ تخریب گسترده است وزیرساخت ها ناکارآمد. اسرائیل یک مرحله خونین را به پایان رساند و در انتظار مرحله دیگری است. گروههایی که حماس آنها را رهبری میکند مشروعیت خود را از تعداد رهبران ِکشته شده ِ خود میگیرند. پس از آن چه اتفاقی می افتد؟ یک آتشبس که منتهی به صلح هم نمیشود. هر آتشبس فرصتی است برای آمادهسازی جهت یک رویارویی حتمی دیگر که به اراده طرفین صورت می گیرد.
ولی این منطق پوچ در اتفاقات احساس برندگی به حماس داد و به رغم اینکه در نوار غزه مشروعیتی ندارد رهبر آن با رهبران کشورهای وابسته به "محورمقاومت" ایرانی، به عنوان نماینده فلسطین تماس میگیرد. از سوی دیگر به نظر می رسد تشکیلات قانونی خودگردان فلسطین که در لوای مشروعیت جامعه بین الملل است به حاشیه رانده شده و منتظر موفقیت جامعه بین الملل است تا فرصتها جدیدی برای بازگشت مذاکرات با اسرائیل ایجاد کند.
سامح شکری وزیر امور خارجه مصر در نشست مجازی با همتایان خود گفت: رویارویی فعلی در قدس از خلأ به وجود نیامد بلکه علت آن عدم وجود چشمانداز سیاسی برای حل وفصل مسئله فلسطین از طریق ایجاد دولت مستقل، به پایتختی قدس است. او گفت آن چه مورد نیاز است چیزی بیشتر از آتش بس است؛ زیرا بحرانهای اینچنینی تکرار خواهد شد اگر مسئله اصلی حل نشود. امّا در مورد غزه چطور؟ آیا فقط به دودستگی میان فلسطینیان مرتبط است یا به ارده کسانی که گروهها را تامین و هدایت می کنند؟ پایان بخشیدن به دودستگی ناامید کننده است و به عنوان یک واقعیت به آن نگریسته می شود اگر چه خسارت شدیدی به مردم فلسطین وآرمانشان وارد می کند. در گفتگوهای داخلی دولت اسرائیل درباره اهداف حمله کنونی علیه غزه، مراقب بودند که حماس فرونپاشد؛ تا اینکه بتوانند از هرج ومرج در نوار غزه جلوگیری کنند.
منبع: روزنامه الاتحاد امارات
ترجمه: العربیه فارسی