واکنش دولت ایران به سخنان رضایی؛ اختلاف مواضع یا جنگ قدرت

محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در ایران اخیرا در گفت‌وگویی با روزنامه بریتانیایی «فایننشال تایمز» اظهار داشت که از این به بعد، هر یک ریال که به هرکسی بدهیم، یک ریال را ادعا خواهیم کرد، زیرا اقتصاد برای ما بسیار مهم است.
او تاکید کرده هیچ دلیلی وجود ندارد که ایران به امنیت عراق و سوریه کمک کند و سپس سایر کشورها از مزایای اقتصادی بهره‌مند شوند.
اظهارات رضایی در رابطه با برقراری روابط با آمریکا در ازای دریافت یک «هدیه» از سوی دولت جو بایدن نیز جنجال زیادی در ایران بهپا کرد.
در واکنش به این اظهارات، روابط عمومی وزارت خارجه ایران یکشنبه 17اسفند در اطلاعیه‌ای با تاکید بر اینکه اظهارات محسن رضایی درباره کمک‌های ایران به سوریه و عراق دیدگاه شخصی او بوده اعلام کرده که ایران بنا به درخواست دولت‌های عراق و سوریه در آن کشورها حضور دارد.
به نوبه خود، دیگر مقامات دولت حسن روحانی از جمله اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری و محمود واعظی رئیس دفتر روحانی با نظر به نزدیکی زمان انتخابات ریاست جمهوری در ایران و احتمال نامزدی رضایی، اظهارات او را انتخاباتی دانسته‌اند و آن را تلاشی از سوی رضایی جهت تحمیل خود به عنوان کاندیدای اصلی اصولگرایان به شمار آورده‌اند.
با این وجود سخنان رضایی اگر هم جنبه تبلیغات زودهنگام انتخاباتی داشته باشد فقط در چارچوب رقابت‌های انتخاباتی نبوده و نشانگر ابعاد دیگری از تضادها و تداخل‌ها در ساختار نظام جمهوری اسلامی است.

ابعاد تضاد و تداخل

بعد سیاسی: سخنان رضایی چگونگی تفکر یک نظامی برخاسته از سپاه پاسداران را نشان می‌دهد. رضایی می‌کوشد این پیام را به طرف‌های متعدد داخلی و خارجی برساند که «دولت نظامی» تنها دولتی است که می‌تواند مشکلات کنونی ایران در عرصه‌های داخلی و خارجی را حل کند. او در صدد هنجارسازی داخلی و بین‌المللی برای تشکیل دولت سپاه پاسداران در ایران است. وی و رفقای سردارتلاش دارند ایده «دولت جوان انقلابی» علی خامنه‌ای را با ایده «دولت نظامیان» همسان و منطبق نشان دهند و همزمان رضایت رهبر کنونی را کسب کرده و رهبر بعدی را نیز در برابر «عمل انجام شده» قرار بدهند.

بعد جناحی: رضایی یکی از گزینه‌های محتمل جناح اصولگرا برای انتخابات ریاست جمهوری خرداد 1400 است. این جناح افزون بر نهادهایی مانند شورای نگهبان، مجمع تشخیص، مجلس خبرگان و... در حال حاضر پارلمان و قوه قضائیه را نیز در اختیار دارد. با این اوصاف، سخنان رضایی از منظر جناحی، در چارچوب رقابت درونی میان نامزدهای اصولگرا قابل تعریف است چرا که اصلاح طلبان نه میان خودشان توافق دارند، نه پایگاه اجتماعی سابق را دارند و‌ نه هسته مرکزی قدرت به آنها روی خوش نشان داده است. سخنان رضایی این پیام را به تصمیم‌گیران جناح مطبوع خود و نهادهای قدرت فرستاده که او‌ بر خلاف دیگر نامزدهای بالقوه و بالفعل اصولگرا برای چالش برانگیزترین مشکلات جمهوری اسلامی (روابط با آمریکا و حضور نظامی در کشورهای منطقه) راه حل‌های ضربتی وگازنبری دارد.

بعد نهادی: رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز هست که هم اکنون در تضاد با «نهاد دولت» درگیر مسائل مهمی چون لوایح FATF و ریل گذاری برای سیاست‌های کلی جمهوری اسلامی است. مجمعی که قرار بود نهادی «مشکل گشا» بین دولت و مجلس و شورای نگهبان باشد با گزینش رهبر ایران مملو از تندروها و نظامیان اصولگرا شد و عملا موازنه نهادی را به سود نهادهای متمایل به رهبر ایران تغییر داد.
اعلام مواضع رضایی دبیر این مجمع در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این پیام را می‌رساند که در صورت حضور در جایگاه ریاست جمهوری مسائل معلق در مجمع تشخیص سریعا حل خواهند شد و قوه مجریه با حضور یک نظامی در راستای رویکردهای مجمع تشخیص قرار خواهد گرفت.