«پاریس رویاهای ما» کجاست؟
رویکرد فانتزی پاریس رویاهای ما نسخهای گمانهزن از جهان غرب است که از چشم شرقی دیده میشود
«پاریس رویاهای ما» مفهومی جامعهشناختی در فرهنگ معاصر ژاپن است که به تصور ژاپنیها از اروپا به مثابه یک سرزمین رویایی لازمان و لامکان میپردازد.
این مفهوم را میتوان در جای جای کارتونهای محبوبترین کارگردان زنده سینمای ژاپن، هایائو میازاکی مشاهده کرد. اولین کارتون بلند او «قصر کالیوسترو» (1979)، که در اروپایی مشابه قصههای پریان اتفاق میافتد، نمونه مشهوری از پاریس رویاهای ماست.
کالیوسترو یک کشور کوچک اروپایی در دل کوهستان است که آثار قصرهای قدیمی در حال فروپاشی در اطراف و اکناف آن در میان دریاچهها، کوهها و مراتع مرتفع پُر گل به چشم میخورد، و راز و رمزهای باستانی زیادی را در خود پنهان کرده است که قهرمانهای داستان باید آنها را کشف کنند.
به گفته منتقدان ادبی، رویکرد فانتزی پاریس رویاهای ما که شیفته شکوه اشرافی اروپایی است، و در انیمه و مانگا فراوان یافت میشود، نسخهای گمانهزن از جهان غرب است که از چشم شرقی دیده میشود، و بدین ترتیب میتوان آن را گونهای «خاورشناسی معکوس» یا حتی «باخترشناسی» نامید.
با این حال، به گفته جامعهشناسان، اگرچه این «فرافکنی رمانتیک» ژاپنیها در قبال غرب کمک شایانی به صنعت توریسم اروپا و به ویژه فرانسه کرده است، به طوری که پاریس با هفتصدهزار بازدیدکننده در سال در صدر گردشگری ژاپنیها از اروپا قرار دارد، اما ژاپنیها را بعضا با شوک هم روبرو میکند.
«سندرم پاریس» روی دیگر پاریس رویاهای ماست، که گونهای از «شوک فرهنگی» و در مواردی «اختلال عصبی» است که باعث میشود سالانه تعداد زیادی از توریستهای ژاپنی در بیمارستانهای فرانسه بستری شوند. این اختلال چنان مشهور است که حتی یک واحد ویژه برای درمان آن در بیمارستان «سَناَن» پاریس ساختهاند که دکتر اوتا، واضع این اصطلاح مسئول آن است.
یکی از بیمارانی که نزد دکتر اوتا بستری شده، تجربه خود از سندرم پاریس را اینگونه تعریف میکند: «وقتی درباره پاریس کتاب و مقاله میخوانید و فیلم میبینید، پر از مکانهای رویایی و رستورانها و بوتیکهای زیبا هستند. اما وقتی آدم پایش به پاریس میرسد، از خودش میپرسد پس آن مکانهای زیبا کجا هستند؟ و میبیند که تصورش با واقعیت جور درنمیآید. آن وقت است که میفهمد تصور فیلمها و کتابها از پاریس تنها یک تصویر برساخته است.»