اقتباس سینمایی چشمگیر رمان «دون» اکران شد

نسخه سینمایی چشمگیر رمان دیستوپی علمی-تخیلی فرانک هربرت به نام «دون» (1965)، که آینده‌ای استبدادی، فاشیستی و نژادپرستانه با دغدغه‌های زیست‌محیطی در فراسوی کیهان را تصویر می‌کند، به کارگردانی دنیس ویلِنوف و با بازی تیموتی شَلَمِی اکران شد.

داستان «دون» در سال 10191، که در واقع حدود 20000 سال در آینده ماست، اتفاق می‌افتد. مبداء این تاریخ از زمانی محاسبه می‌شود که در آن بشریت تمام ماشین‌های هوشمند مانند روبات‌ها و رایانه‌ها را – ظاهرا در واکنش به تمرد آنها – نابود کرده است، و اکنون انسان‌ بدون هوش مصنوعی، در سرتاسر کیهان زندگی می‌کند.

در ابتدای داستان، امپراتور به خاندان «اَترایدیز» دستور می‌دهد تا از سیاره سرسبز خود به نام «کالادان» به سیاره بیابانی «آراکیس» نقل مکان کنند. آراکیس را در محاوره تحت عنوان «دون» یا «تل‌ماسه» می‌شناسند، چون از صحراهای بی‌پایان پوشیده شده است. پیش از اترایدیز، خاندان خشن «هارکونن» مامور اداره دون بودند؛ اما امپراتور به دلیلی نامشخص به آنها دستور می‌دهد تا سیاره را تخلیه کنند.

آراکیس با وجودی که بایر و تقریباً غیرقابل سکونت است، اما تنها مکانی در کهکشان است که می‌شود در آن گونه خاصی «ادویه» استخراج کرد که به عنوان سوخت سفینه‌ به کار می‌رود و سفرهای بیناستاره‌ای را ممکن می‌کند. بومیانی مرموز و نیمه‌وحشی به نام «فریمن» در بیابان‌های دون زندگی می‌کنند که اهالی امپراتوری کهکشانی به آنها مشکوک هستند.

به محض اینکه خاندان اترایدیز پا روی آراکیس می‌گذارد، توطئه در قصر آغاز می‌شود، و مجموعه‌ای از حوادث خطرناک دست به دست هم می‌دهد تا پل، جوان‌ترین عضو خانواده، و مادرش خودشان را در اعماق بیابان‌های آراکیس و در میان فریمن‌های مرموز بیابند. در آنجا، پل برای اینکه بتواند پرده از حوادث قصر و توطئهٔ بزرگ کهکشانی بردارد، باید اعتماد فریمن‌ها را جلب و آنها را مجاب به همکاری کند.

«دون» یکی از آن داستان‌های حماسی در مایه‌های «ارباب حلقه‌ها»ست، که وقایع داستان در آنها، تا مدت‌ها پیش و پس از وقوع محتویات کتابِ پیشِ رو امتداد می‌یابد. این نوع داستان‌ها، به متون مقدس و اسطوره‌های شفاهی که اساس ادیان را تشکیل می‌دهند، شباهت دارند. «دون» خود از جهتی هشداری درباره خطرات بالقوه برخی اعتقادات سفت و سخت دینی، و چگونگی دستکاری آنها توسط افراد قدرتمند برای دستیابی به اهداف مشکوک است.