فیلمی که باعث سقوط «کوین کاستنر» شد

کوین کاستنر در اوایل دهه 1990 یکی از ابرستاره‌های هالیوود بود و توانست با مجموعه‌ای از فیلم‌های چشمگیر همچون «جان اف کندی»، «بادی‌گارد»، و «رقصنده با گرگ» نظر مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کند.

کاستنر، که علاوه بر بازیگری دستی در فیلمسازی داشت، و به خاطر کارگردانی «رقصنده با گرگ» حتی جایزه اسکار هم گرفته بود، به این فکر افتاد که یک اثر حماسی بزرگ روی دریا خلق کند. این پروژه علمی-تخیلی «دنیای آب» نام گرفت.

این فیلم داستان «دریانورد» (خود کاستنر) در آینده‌ای آخرالزمانی را روایت می‌کند، که در آن تمام قاره‌های زمین در اثر ذوب شدن یخچال‌های قطبی به زیر آب رفته‌اند، و انسان‌هایی که از این مهلکه جان به در برده‌اند، در جوامع شناور تحت محاصره دزدان دریایی روزگار سختی را می‌گذرانند.

در این میان، افسانه‌ای دهان به دهان می‌گردد مبنی بر اینکه جایی در جهان هنوز خشکی وجود دارد که می‌تواند مردم را از اسارتِ آب و دزدان دریایی خشن نجات دهد، اما یافتن آن خشکی اگر غیر ممکن نباشد، بسیار دشوار به نظر می‌رسد. در چنین شرایطی «دریانورد» وارد داستان می‌شود.

کاستنر با تکیه بر موفقیت‌های قبلی خود، بلندپروازانه می‌خواست «دنیای آب» را تا حد ممکن واقع‌گرایانه و با مقیاسی حماسی بسازد. نفوذ او در هالیوود در این زمان بیش از همیشه بود، و بنابراین توانست استودیو یونیورسال را متقاعد به سرمایه‌گذاری روی این پروژه پُرخرج کند.

پیش از آغاز فیلمبرداری، استیون اسپیلبرگ به کاستنر هشدار داد که فیلم را روی دریا نسازد. اسپیلبرگ حدود دو دهه قبل، در جریان ساخت فیلم مشهور «آرواره‌ها» روی دریا به مشکلات فراوانی برخورده بود و می‌خواست تجربه‌اش را به کاستنر منتقل کند. با این وجود، کاستنر راه خودش را رفت.

هشدار اسپیلبرگ درست از آب درآمد. سه هفته پس از آغاز فیلمبرداری «دنیای آب» روی اقیانوس آرام، طوفانی سهمگین جزیره گران‌قیمت آهنی که برای فیلم ساخته شده بود را غرق کرد. حوادث مشابهی در طول دوران ساخت فیلم تکرار شد. بدین ترتیب، تاخیر فراوان و مشکلات فیلمبرداری روی اقیانوس، هزینه‌های تولید فیلم را به شدت افزایش داد.

استودیو یونیورسال در ابتدا 65 میلیون دلار بودجه به ساخت «دنیای آب» اختصاص داده بود. این رقم در پایان فیلمبرداری به 175 میلیون دلار افزایش پیدا کرد. در اواسط دهه نود میلادی، 175 میلیون دلار بودجه‌ای نجومی برای ساخت فیلم به‌شمار می‌رفت.

هنگامی که «دنیای آب» بالاخره اکران شد، در کل 264 میلیون دلار در سراسر جهان درآمد کسب کرد. این پروژه از لحاظ مالی فیلمی «مایوس‌کننده» لقب گرفت، چرا که برای سودآوری نسبت به سرمایه‌ای که روی آن گذاشته شده بود، فیلم باید حداقل سه‌برابر درآمد کسب می‌کرد.

بدتر از زیان مالی، عموم منتقدان «دنیای آب» را به عنوان یک پروژه ولخرجانه اما تهی از محتوا دیدند و گفتند کاستنر ظاهرا به آخر خطِ فیلمسازی خود رسیده است.

پس از عدم موفقیت فیلم بعدی کاستنر به نام «پستچی»، اعتبار وی در هالیوود افول کرد و او در نهایت جایگاه خود به عنوان ابرستاره سینما را از دست داد.

کنایه روزگار این است که در گذار ربع قرن، و به دنبال ایجاد تغییرات عمده در دغدغه‌های عمومی، «دنیای آب» جایگاهی خاص در میان فیلم‌دوستان پیدا کرده است. بسیاری از منتقدان و علاقمندان سینما به خاطر تخیل ژرف طبیعت‌گرایانه و جسارت کاستنر در ساختنِ تمام و کمالِ این اثر خیره‌کننده روی اقیانوس بدون استفاده از جلوه‌های دیجیتالی، «دنیای آب» را قابل ستایش می‌دانند.