دو لایه‌ سنگی با فاصله 65 میلیون سال که در کنار هم آرمیده‌اند

«نقطه سیکار» (Siccar Point) معروف‌ترین «ناهمنوایی» (unconformity) زمین‌شناسی جهان در ساحل جنوب شرقی اسکاتلند است که در آن دو لایه‌ سنگی با فاصله 65 میلیون سال از ایجادشان در کنار یکدیگر آرمیده‌اند.

جیمز هاتون، پدر زمین‌شناسی مدرن، در سال 1788 سوار بر قایق از نقطه سیکار دیدار کرد، و دیدار وی منجر به تغییر عمیقی در نحوه درک انسان از تاریخ زمین شد. هاتون از شواهد موجود در این نقطه برای رمزگشایی فرآیندهای زمین استفاده کرد، و مدعی شد که طول فرایند شکل‌گیری پدید‌ه‌های زمین‌شناسی بسیار بیشتر از آن چیزی است که عموماً تصور شده بود.

دو لایه صخره‌ای در نقطه سیکار وجود دارد. لایه‌ زیرین سنگ‌هایی به رنگ خاکستری تیره و شیب‌دار به نام «گری‌واک» هستند، که در یک اقیانوس باستانی در دوره سیلورین (443.7 تا 416 میلیون سال پیش) شکل گرفته‌اند. روی این لایه‌، یک لایه‌ ماسه‌سنگی قرمز جدید‌تر و تقریباً افقی وجود دارد که در شرایط بیابانی در طول دوره دِوونین (419.2 تا 358.9 میلیون سال پیش) شکل گرفته‌اند.

فرسایش دو لایه یکسان و پیوسته نیست، بلکه با شکافی 65 میلیون‌ساله از هم جدا شده‌اند که طی آن سنگ‌های قدیمی تغییر کردند و فرسوده شدند، و در نهایت پدیده‌ای را به وجود آوردند که به عنوان «ناهمنوایی» شناخته می‌شود.

مفهوم «زمان عمیق» با درک این موضوع پدیدار شد که فرآیندهای زمین‌شناسی که امروزه در اطراف ما روی می‌دهد، طی یک دوره طولانی عمل می‌کنند که در آینده نیز ادامه خواهد یافت. به گفته هاتون، صخره‌های نقطه سیکار شواهد قاطعی ارائه می‌کنند که قوانین و فرآیندهای طبیعی که در حال عمل در جهان هستند، هرگز تغییر نکرده‌اند و در همه جا یکسان عمل می‌کنند.

با نظر به اهمیت اساسی نقطه سیکار برای توسعه علوم زمین‌شناسی، «اتحادیه بین‌المللی علوم زمین‌شناسی» این منطقه را در فهرستی که در اکتبر 2022 منتشر کرد، به عنوان اولین سایت از 100 مکان مهم میراث زمین‌شناسی در سراسر جهان معرفی کرد.