خشم «عصائب اهل حق» از مواضع سفیر ایران در عراق

واکنش برخی گروه‌های شبه‌نظامی در عراق مانند «عصائب اهل حق» به نتایج سفر اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران به بغداد خشم و نگرانی آنها از این سفر را نشان می‌دهد.

پس از ترور نافرجام مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق، انگشت اتهام به‌سوی گروه‌های مورد حمایت ایران نشانه رفت. اسماعیل قاآنی نیز برای کاهش فشار به گروه‌های وابسته، به عراق سفر کرد و خواستار آرامش این گروه‌ها شد.

امیر الطائی، از فرماندهان شبه‌نظامیان عصائب اهل حق، در توییتی از خشم پنهان این گروه‌ها پس از اظهارات قاآنی پرده برداشت.

الطائی در این توییت‌، ایرج مسجدی، سفیر ایران در عراق را «پیام‌رسان» توصیف کرد و گفت: «ایرج مسجدی ظاهرا فراموش کرده که سفیر بوده و کارش در حد یک پیام‌رسان است.»

به‌رغم این‌که الطائی این توییت را اندکی بعد حذف کرد، اما شمار زیادی از عراقی‌ها بر این عقیده‌اند که گروه‌های وابسته به ایران، هنوز با شکست خود در انتخابات پارلمانی این کشور کنار نیامده‌اند.

ائتلاف فتح که نماینده سیاسی حشد الشعبی و جناح‌های وابسته به ایران در عراق است، با شکست در انتخابات پارلمانی این کشور در ماه اکتبر، ده‌ها کرسی را در پارلمان از دست داد.

حذف الخزعلی از معادله

فراس الیاس، چهره دانشگاهی و کارشناس مسائل امنیتی به «العربیه» گفت، تشدید اختلافات سیاسی بین عصائب اهل حق و نیروی قدس در عراق و تیره‌ شدن روابط این جناح با ایرج مسجدی، از ابتدای سال گذشته و پس از کشته‌شدن قاسم سلیمانی آغاز شد.

عصائب اهل الحق

به گفته الیاس، ایران پس از این حادثه، چینش حامیان خود در عراق را تغییر داد و مسئولیت‌های مهم را به مهره‌های سیاسی نزدیک به خود سپرد.

او در ادامه افزود که در این جابه‌جایی‌ها، هادی العامری به عنوان رهبر ائتلاف فتح، اکرم الکعبی به عنوان نماینده نیروی قدس در عراق و ابوفدک (عبدالعزیز المحمداوی) به عنوان رئیس ارکان حشدالشعبی انتخاب شدند. از سوی دیگر، قیس الخزعلی، رهبر عصائب اهل حق، نتوانست جایگاهی در این معادله جدید به دست بیاورد.

فراس الیاس می‌گوید که نشانه‌های اختلاف بین این گروه‌ها زمانی عیان شد که عصائب اهل حق با پرتاب موشک به سفارت آمریکا در بغداد، ثبات شکننده و نانوشته میان ایران و دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا را به‌هم زد.

در اثر این حملات موشکی، حسام الایزیرجاوی، مسئول یگان موشکی عصائب اهل حق، توسط نیروهای امنیتی عراق در پایان سال گذشته بازداشت شد.

در اقدامی دیگر که حاکی از اختلافات بین این گروه‌هاست، عصائب اهل حق با سه پهپاد انفجاری محل اقامت مصطفی الکاظمی را یک‌شنبه 7 نوامبر، مورد هدف قرار داد. مقام‌های امنیتی به خبرگزاری «رویترز» گفته بودند که عصائب اهل حق در این عملیات نقش داشته است.

الیاس در ادامه می‌گوید، سفر قاآنی به عراق و اعلام حمایت از الکاظمی، محکومیت این حملات و اعلام عدم آگاهی تهران از این حملات، شکاف میان این گروه‌ها و ایران را نشان می‌دهد.

ترس از قربانی‌شدن

فراس الیاس در ادامه گفت‌وگوی خود با «العربیه» توییت الطائی علیه ایرج مسجدی را، در راستای ترس عصائب اهل حق از «قربانی‌شدن» گروه‌های وابسته به ایران در تسویه‌حساب‌های آینده دانست. این اتفاق پیش‌تر نیز رخ داده بود و «سرایا خراسانی» قربانی سیاست ایران در جلوگیری از خسارت‌های بیشتر تهران در عراق شد.

الیاس پیش‌بینی کرد که این اختلافات احتمالا در روزهای آینده تشدید خواهند شد اما این احتمال نیز وجود دارد که این جناح‌ها به آغوش ایران باز گردند. به گفته الیاس، تهران نمی‌خواهد مهره‌های خود را در عراق از دست دهد.

مهند الجنابی، فعال سیاسی و استاد دانشکده حقوق هم در این زمینه گفت، این اختلاف، چیزی جز درگیری بر سر توزیع نقش‌ها در عراق نیست.

منطقه سبز بغداد

او در این زمینه به «العربیه» گفت، گفتمان عصائب اهل حق در این اختلاف‌ها هنوز از چارچوب وابستگی به ایران خارج نشده است.

الجنابی ادامه داد، پس از اعلام نتایج اولیه انتخابات عراق، ایران متوجه از دست‌دادن نفوذ خود در قوه مقننه عراق شد. از همین روی، عوامل خود در این کشور را در دو جبهه فعال کرد تا بتواند این ضایعه بزرگ را مهار کنند.

به گفته الجنابی، جبهه اول، «سیاسی» است و نمونه بارز آن تلاش‌های اخیر اسماعیل قاآنی برای اتحاد در میان گروه‌های شیعه عراقی است. از سوی دیگر ایرج مسجدی کوشید تا «دولت توافقی» در این کشور تشکیل شود و جایگاه ایران در هر دو قوه به صورت حداقلی حفظ شود.

هرج و مرج و تشدید تنش‌ها

مهدی الجنابی در ادامه، گام دوم ایران را، «تشدید بحران‌ها» دانست که مسئولیت آن به شاخه‌های سیاسی، نظامی و رسانه‌ای عصائب اهل حق، ائتلاف فتح، گردان‌های حزب‌الله، گردان‌های سیدالشهداء، جند الامام و سایر گروه‌ها سپرده شده است.

بر این اساس، عصائب اهل حق در این راستا حرکت کرده و با چراغ سبز ایران، گفتمانی متفاوت از گفتمان رسمی تهران ارائه می‌کند.

به گفته الجنابی، ائتلاف صدر که پیروز انتخابات عراق شد، اگر «حکومت اکثریتی» تشکیل دهد، گروه‌های وابسته به ایران به ایجاد بحران‌ها و تنش‌های بیشتر در عراق روی خواهند آورد.

الجنابی معتقد است که در این سناریو، گروه‌های وابسته به ایران ممکن است به «طرح دوم» خود یعنی ایجاد هرج و مرج لجام گسیخته در عراق متوسل شوند.