بحران آب؛ بزرگترین عامل بی‌ثباتی خاورمیانه در دهه‌های آینده

«آسیا تایمز»، گزارش داد که در آینده‌ نزدیک «بحران آب»، که علاوه بر خشکسالی و تغییرات اقلیمی، بر بستری از نارضایتی‌های قومی و اختلافات بینا-کشوری قرار گرفته، به احتمال زیاد مهمترین عامل بی‌ثباتی کشورها و درگیری‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه خواهد بود.

در فقدان یک راهبرد جامع منطقه‌ای برای استفاده مشترک از رودخانه‌ها و مدیریت سدسازی، دستیابی به آب به یک بازیِ «برد و باخت» تبدیل می‌شود. در برخی موارد، توسعه یک منطقه به معنی کم‌آبی در مناطق دیگر است. مثلا، برای اینکه زمین‌های حاصل‌خیز شمال شرقی سوریه سیراب شود، این کشور مجبور است آب بیشتری از رود فرات استخراج کند، که به معنای آب کمتر برای عراق خواهد بود.

به گفته «آسیا تایمز»، کردهای استان «الحسکه» سوریه، ترکیه و گروه‌های نیابتی آن را متهم به قطع عمدی آب منطقه خود کرده‌اند. دولت ترکیه حزب کردی حاکم بر این استان را متحد نزدیک «حزب کارگران کردستان» می‌داند، که آن را تحت عنوان «گروه تروریستی» طبقه‌بندی کرده است.

ایران نیز اخیرا به دلیل بی‌آبی بی‌سابقه، با تظاهرات ضدحکومتی در استان خوزستان روبرو شده است. این استان 80 درصد نفت و 60 درصد ذخایر گازی ایران را در خود جای داده است. در حالی که استخراج این منابع به خودی خود باعث ایجاد آلودگی‌های شدید شده است، عرب‌های محلی نیز نسبت به «توطئه» حکومت تهران برای اخراج عمدی آنها از سرزمین‌های حاصل‌خیز این جلگه به منظور استخراج نفت و گاز بیشتر شکایت می‌کنند.

نزاع بر سر آب کمتر در تحلیل‌های غربی از مشکلات ژئوپلیتیک خاورمیانه مطرح می‌شود. در غرب عموما درگیری‌های این منطقه را از منظر «مذهب» و «انرژی» مورد بررسی قرار می‌دهند؛ که اولی به دلیل ارتباطش با «تروریسم بین‌الملل»، و دومی به علت «امنیت انرژی غرب» مورد توجه است.

با این وجود، به گزارش «آسیا تایمز»، بحران آب و درگیری‌های ناشی از آن می‌تواند بالقوه به بی‌ثباتی منطقه، جنگ‌های منطقه‌ای و فروپاشی دولت‌ها در خاورمیانه بینجامد. چنین شرایطی به رنج‌های انسانی در مقیاسی غیرقابل تصور منجر خواهد شد و به نوبه خود موجی از پناهجویان خاورمیانه‌ای را به کشورهای غربی سرازیر خواهد کرد.