خروج آمریکا از عراق؛ هدیه‌ای به حکومت ایران

در حالی که ایالات متحده مدت‌هاست تلاش می‌کند تا خود را از آنچه جو بایدن «جنگ‌های بی‌پایان» در خاورمیانه نامیده بیرون بکشد، این رویکرد خلاء قدرتی در منطقه به وجود خواهد آورد که در نهایت به نفع حکومت ایران تمام می‌شود.

به گزارش خبرگزاری «بی‌بی‌سی»، حکومت ایران از زمان انقلاب اسلامی در سال 1979 تلاش کرده تا نیروهای آمریکایی را به هر ترتیبی که شده از خاورمیانه بیرون کرده و خود به قدرت برتر منطقه تبدیل شود. این پروژه توسعه‌طلبانه در کشورهای عربی حاشیه خلیج، که بی‌اعتمادی نسبت به تهران در آنها موج می‌زند، و ارتش آمریکا در آنها پایگاه و ناوگان قدرتمند دارد، موفقیت چندانی کسب نکرده است.

اما سرنگونی رژیم صدام حسین در عراق در سال 2003 موثرترین مانع گسترش ایران به سوی غرب را از سر راه برداشت، و از آن زمان تاکنون تهران از این فرصت استفاده کرده تا با وارد کردن شبه‌نظامیان مورد حمایت خود به ساختار قدرت سیاسی و امنیتی عراق، این کشور را تحت قبضه خودش درآورد.

به گفته «بی‌بی‌سی»، حکومت ایران در توسعه‌طلبی خود در منطقه صبر و حوصله به خرج می‌دهد. رهبران ایران امیدوارند كه با ادامه فشارهای آشكار و پنهان خود علیه نیروهای آمریکایی، در نهایت خاورمیانه را به منطقه‌ای ناامن تبدیل کنند که ارزش ماندن برای آمریکایی‌ها را نداشته باشد.

حملات موشکی مكرر به پایگاه‌های آمریكا و حمایت از اعتراضات جناح‌های مختلف عراقی به حضور نیروهای آمریکایی در این کشور در همین راستاست. بنابراین، تهران از توافق جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا و مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق برای خروج نیروهای آمریکایی از عراق استقبال می‌کند.

از طرف دیگر، برخی رسانه‌های معتبر بین‌المللی اخیرا روایات متناقضی درباره کم یا زیاد شدن نفوذ جمهوری اسلامی بر نیروهای نیابتی خود در عراق منتشر کرده‌اند. به عنوان مثال، روزنامه بریتانیایی «گاردین»، دوشنبه 26 ژوئیه 2021 در مقاله‌ای مدعی شد که از زمان قتل قاسم سلیمانی، فرمانده «نیروی قدس» سپاه پاسداران ایران، و جایگزینی وی با اسماعیل قاآنی، شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در عراق موسوم به «حشد الشعبی» مانند گذشته حرف ایران را نمی‌خوانند.

به ادعای «گاردین»، هنگامی که قاآنی در ماه ژوئن گذشته به بغداد سفر کرده بود تا نیروهای نیابتی حکومت ایران را متقاعد کند تا از موشک‌پرانی به سمت سفارت آمریکا در منطقه سبز بغداد یا فرودگاه اربیل در شمال عراق، مکانی که نیروهای آمریکایی مستقر هستند، خودداری کنند، آنها زیر بار نرفته و به تحرکات خود علیه آمریکایی‌ها ادامه دادند. «گاردین» نتیجه می‌گیرد که قتل سلیمانی به نفع آمریکا نبوده، چراکه او جلوی حملات حشد الشعبی به نیروهای آمریکایی را می‌گرفته است.

از سوی دیگر، اخیرا خبرگزاری «رویترز» مدعی شد که حسین طائب، رئیس سازمان اطلاعات سپاه، با سفر به عراق از نیروهای حشد الشعبی خواسته تا حملات خود علیه نیروهای آمریکایی را تشدید کنند. به گفته یک فرمانده ارشد شبه‌نظامیان که از محتوای جلسه طائب با حشد الشعبی مطلع شده، دستورالعمل‌ها شامل هدف قرار دادن پایگاه‌های آمریکایی‌ها در سوریه و عراق بوده است.

توبی داج، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه لندن، در گفت‌وگو با «گاردین» تصویر متعادل‌تری از وضعیت شبه‌نظامیان وابسته به ایران در عراق ترسیم می‌کند. به گفته داج: «در عراق ما با دو پدیده جداگانه و در عین حال به هم پیوسته روبرو هستیم. از یک سو، شبه‌نظامیان به تهران کمک می‌کنند تا آمریکا را تحت فشار قرار داده و به یک توافق هسته‌ای سریع‌تر و بهتر برسد. از سوی دیگر، این شبه‌نظامیان، که اینک در ساختار قدرت عراق ریشه دوانده‌اند، برای تحکیم آینده خود در دستگاه قدرت برنامه‌هایی دارند. آنها امیدوارند تا با استفاده از راهبرد ‘اسلحه و صندوق رای’ بر عراق تسلط پیدا کنند.»