علی لاریجانی پرونده قرارداد ایران و چین را به دولت رئیسی تحویل داد

علی لاریجانی، مجری «قرارداد 25 ساله ایران و چین»، با تحویل استعفانامه خود به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، از مقام خود کناره گیری کرد.

به گزارش روزنامه «فرهیختگان»، لاریجانی که از سوی خامنه‌ای به عنوان مجری قرارداد 25 ساله ایران و چین منصوب شده بود، با استعفا از مقام خود، پرونده قرارداد 25 ساله ایران و چین را به دولت سیزدهم و محمد مخبر، معاون اول ابراهیم رئیسی واگذار کرد.

قرارداد 25 ساله ایران و چین که تحت عنوان «برنامه 25 ساله همکاری مشترک» در تیرماه 1399 بین تهران و پکن به امضا رسیده بود، انتقادهای زیادی به همراه داشت.

مفاد و جزئیات این قرارداد تاکنون به صورت عمومی منتشر نشده است اما به‌ امضای این سند همکاری، با کاهش 99 درصدی صادرات نفت ایران به چین همراه بود.

ناظران، این توافق را در ادامه «سیاست‌‎های استعمارگرایانه پکن از طریق سرمایه‌گذاری گسترده در کشورهای دیگر» می‌دانند. آن‌ها معتقدند حضور پررنگ چین تحت عنوان «سرمایه‌گذاری» در کشورهای دیگر، باعث وابستگی دولت‌ها و اخلال در اقتصاد داخلی این کشورها شده است.

لاریجانی؛ «فردی خاص»

بنابر ادعای کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران، چین برای نهایی‌کردن قرارداد 25 ساله، به نظارت مستقیم رهبر ایران در این قرارداد، اصرار داشت. در همین راستا، با کنار زدن دولت وقت، علی‌لاریجانی از سوی خامنه‌ای به عنوان «نماینده نظام» و مسئول مستقیم اجرای این طرح انتخاب شد.

تصمیم حاکمیت ایران برای تفکیک بین «نظام» و «دولت» در ارتباط با چین، در اظهارنظرهای مختلف مقامات ایرانی دیده می‌شود. مجیدرضا حریری، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین با این عنوان که مقامات چین «می‌دانند که دولت کاره‌ای نیست»، گفته بود: «ما پیام نظام را به چینی‌ها دادیم نه پیام دولت». اشاره او به پیامی است که بنابه ادعای غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، از سوی علی خامنه‌ای و از طریق «فرد خاصی» به چین ارسال شده بود.

حریری می‌گوید این فرد خاص «علی لاریجانی» بود که با پیام کتبی خامنه‌ای به چین رفته بود.

منصور حقیقت‌پور، از نزدیکان علی لاریجانی نیز در گفت‌وگو با یک روزنامه داخلی عنوان کرده بود که لاریجانی برای مدیریت این قرارداد و ایجاد یک سند اجرایی و عملیاتی بین دو کشور، فرد مورد نظر علی خامنه‌ای بود. به گفته حقیقت‌پور، اعتماد بالای خامنه‌ای به لاریجانی باعث شده بود که به او «نقش ویژه‌»ای در مدیریت این قرارداد واگذار شود.

خانواده لاریجانی

استعفای علی لاریجانی، تنها چندماه پس از آن صورت می‌گیرد که صادق لاریجانی، برادر بزرگتر او، از عضویت در شورای نگهبان استعفا داد.

علی لاریجانی که در کارنامه خود ریاست مجلس ایران را نیز به همراه دارد، برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 ثبت‌نام کرد اما «صلاحیت» او توسط شورای نگهبان به تائید نرسید. در واکنش به این اقدام، علی لاریجانی از این شورا خواست تا «کلیه دلایل عدم احراز صلاحیت» او را «بدون هرگونه پرده‌پوشی به صورت رسمی و عمومی» اعلام کند.

شورای نگهبان هیچ‌گاه به خواسته علی لاریجانی پاسخ نداد اما صادق لاریجانی به انتقاد از عملکرد این نهاد پرداخت تا آن‌که در شهریور ماه سال جاری پس از 20 سال عضویت در این شورا از مقام خود استعفا کرد و علی خامنه‌ای نیز با این استعفا موافقت نمود.

اگرچه در مورد دلایل عدم احراز صلاحیت علی لاریجانی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 گمانه‌زنی‌های مختلفی وجود دارد اما منصور حقیقت‌پور در این زمینه گفته بود: «من فکر می‌کنم شورای نگهبان موضوعاتی چون ویزای تحصیلی دختر آقای لاریجانی را مطرح کرده است.»

پیش‌تر در گزارش‌ها آمده بود که دختر علی لاریجانی، تابعیت کشور بریتانیا را دارد.

نفوذ خانواده لاریجانی در عرصه سیاسی ایران و رقابت صادق لاریجانی و ابراهیم رئیسی به عنوان دو گزینه مطرح جانشینی علی خامنه‌ای برای رهبری این کشور، از دیگر عواملی است که در به حاشیه‌راندن خانواده لاریجانی از عرصه قدرت نقش مهمی ایفا کردند.