افزایش تورم و اعتراضات عمومی در ایران به‌دنبال دستور قطع برق صنایع
شورای عالی امنیت ملی ایران برای کنترل بحران برق خواستار تعطیلی صنایع شده است
پس از اعمال تصمیم شورای عالی امنیت ملی ایران در خصوص کاهش سهمیه برق صنایع به‌ویژه صنعت فولاد، سیمان و تولید آلیاژها، محصولات این صنایع در کشور با کاهش تولید و افزایش قیمت مواجه شده و تاثیر محسوسی بر افزایش نرخ تورم گذاشته است.
شرکت مادر تخصصی تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران(توانیر) هفته گذشته با صدور نامه‌ای به شرکت‌های فولادی و سیمانی خواستار توقف فعالیت آنها به مدت دو هفته با هدف کمک به مدیریت بار شبکه برق شد.
در این نامه آمده است: «با توجه به محدودیت جدی در تامین برق به دلیل افزایش بی‌سابقه مصرف و به منظور حفظ پایداری شبکه سراسری برق و جلوگیری از خاموشی‌های گسترده، ضروری است از امروز نسبت به توقف فرآیند اصلی مشترکان فولادی و سیمانی با حداکثر برق دریافتی از شبکه به میزان 10 درصد اقدام شود.»
در ادامه این نامه که در راستای اجرای تصمیم شورای عالی امنیت ملی صادر شده است، تاکید شده که «در صورت همکاری نکردن این صنایع، نسبت به قطع برق آنها تا اطلاع بعدی اقدام خواهد شد.»
این نامه با امضای «محمدحسن متولی‌زاده» مدیرعامل شرکت توانیر ارسال شده است.
به‌دنبال بروز بحران در صنعت برق ایران، شورای‌عالی امنیت ملی تشکیل جلسه داد، دادستان کل کشور وارد ماجرا شد و دولت ایران در نهایت دستور توقف فعالیت صنایع انرژی‌بر را صادر کرد.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری ایران هم ضمن تایید این موضوع پیش‌بینی کرد که وضع فعلی قطع برق تا اوایل مرداد ادامه خواهد داشت.
با وجود این برآورد می‌شود دوره تداوم بحران قطع برق طولانی‌تر خواهد بود.
جهانگیری تاکید کرده است: «اضافه‌شدن تولید برق دیگر تقریبا غیرممکن است و تمام نیروگاه‌ها با تمام ظرفیت ممکن در حال تولید هستند.»
افزایش قیمت کالاها
آمار‌ها نشان می‌دهد قیمت‌ها در بازار محصولات فولادی و آلومینیوم تحت‌تاثیر تصمیم قطع برق صنایع قرار گرفته است به‌طوری‌که عرضه میلگرد و تیرآهن کاهش یافته و قیمت میلگرد در طی فقط یک روز کیلویی هزار تومان افزایش یافت.
برآورد می‌شود درصورت تداوم قطعی برق در صنایع، عرضه شمش، محصولات فولادی و آلومینیوم هم با کاهش مواجه شود که این موضوع می‌تواند به رشد قیمت این محصولات منجر شود.
با افزایش قیمت این محصولات، هزینه تمام‌شده تولید در سایر صنایع افزایش می‌یابد و در نهایت به رشد قیمت سایر کالاهایی می‌انجامد که از این محصولات در تولیدات نهایی خود استفاده می‌کنند.
افزایش قیمت دلار
بنا به نظر کارشناسان اقتصادی قطع برق در ایران حتی در دوره‌های کوتاه‌مدت می‌تواند قیمت ارز یا تامین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی را هم تحت تاثیر قرار دهد.
دولت ایران تاکید کرده که شرایط اضطراری صنعت برق 2 هفته دیگر به پایان می‌رسد.
به‌رغم آن، ناظران بازار گفته‌اند که میزان درآمدهای ارزی حاصل از صادرات غیرنفتی ایران طی این 2 هفته دست‌کم 350 میلیون دلار کاهش خواهد یافت و هرچه قطعی برق طولانی‌تر شود درآمدهای غیرنفتی با کاهش بیشتری مواجه خواهد شد.
طبق آمارهای مرکز آمار ایران، صادرات شرکت‌های تولید‌کننده محصولات معدنی و متالورژی ماهانه به 700 میلیون دلار می‌رسد که کاهش تولید آنها به معنی کاهش ارزآوری است.
واکنش‌ها
رضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با بیان اینکه قطع برق در فعالیت کل زنجیره فولاد تاثیر خواهد گذاشت، گفت: «با تصمیمات اتخاذ شده علاوه بر افت سود شرکت‌ها، زمینه افزایش قیمت فولاد هم فراهم می‌شود.»
علی پیروی، عضو هیات مدیره شرکت تکتاز موتور، تولید‌کننده موتورسیکلت هم گفت: «قطع مکرر برق به افت تولیدات این کارخانه به میزان 25 تا 30 درصد منجر شده است.»
رضا نادری، نایب رییس اتحادیه آهن‌فروشان اهواز با اشاره به افزایش هزار تومانی قیمت میلگرد در بازار گفت که «قیمت آهن نیز نسبت به هفته گذشته تاکنون با افزایش یک هزار و 400 تومانی روبه‌رو شده و به هر کیلوگرم 17 هزار تومان رسیده است.»
تاثیر قطع برق بر بیکاری کارگران
در حالی که ایران هم اکنون شاهد یکی از گسترده‌ترین اعتصابات کارگری است، قطع برق صنایع می‌تواند بر تعطیلی کارخانه‌ها و کارگاه‌ها تاثیر بگذارد و کارگران بیکار شده این واحدها را به صف کارگران اعتصابی اضافه کند.
فتح‌الله بیات، رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی درباره مشکلات کارگران در پی قطع برق گفت: «کارگران کارگاه‌های کوچک دارای قرارداد موقت هستند یا قرارداد بسیاری از آنها سفید امضاست، بنابراین از لحاظ امنیت شغلی وضعیت خوبی ندارند. در شرایط قطعی برق، امنیت شغلی این کارگران بیش از پیش تهدید می‌شود.»
او ادامه داد: «وقتی کارفرمایان کارگاه‌های کوچک بر اثر قطع برق ضرر می‌بینند، معمولا دست به تعدیل نیرو می‌زنند که به بیکاری کارگران منجر می‌شود.»
عدم سرمایه‌گذاری در صنعت برق
برخی اقتصاددانان ایرانی بر این باورند که مهم‌ترین مشکل فعلی صنعت برق ایران کمبود سرمایه‌گذاری برای ساخت نیروگاه‌های جدید است.
به‌رغم انکار مداوم تاثیر فشارهای تحریمی علیه تهران از سوی مقامات ایرانی، پس از اعمال این تحریم‌ها و کاهش فزاینده درآمدهای ارزی، هیچ سرمایه‌گذاری در صنعت برق ایران انجام نشد و عملا هیچ نیروگاهی احداث نگردید.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران با بیان اینکه مشکل صنعت برق سرمایه‌گذاری است، گفته بود که «بدون سرمایه و با دست خالی نمی‌توان کاری انجام داد.»
او با اشاره به بلاتکلیف ماندن لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت‌نظام، گفت: «تا این موضوع حل نشود روابط بانکی ما با دنیا حل نخواهد شد و هیچ سرمایه‌گذاری اعم از داخلی و خارجی حاضر به مشارکت در طرح‌ها و پروژه‌ها نخواهد شد.»
قطع مکرر و گسترده برق که در خرداد و تیرماه سال جاری شدت پیدا کرد باعث ایجاد ضرر و زیان زیاد به بخش‌های دولتی، خصوصی و زندگی شخصی مردم ایران شده و به مشکلات اقتصادی شدید این کشور دامن زده است .
این خاموشی‌ها در فعالیت بیمارستان‌ها، کارگاه‌ها، کارخانه‌‌های تولیدی و حمل و نقل اختلالات گسترده‌ای ایجاد کرده است.
به دنبال قطع برق، مردم در شهرهای مختلف ایران برای اعتراض به وضعیت موجود مقابل ادارات برق منطقه خود تجمع کردند و خواهان استعفای وزیر نیرو این کشور شدند.
معترضان همچنین در ساعت‌های خاموشی شعارهای «مرگ بر خامنه‌ای» و «مرگ بر دیکتاتور» سر می‌دهند.
