اختلاف‌نظر تهران و اروپا درباره مذاکرات وین؛ گفتگوها «طاقت‌فرسا» است

چهارمین روز از دور چهارم مذاکرات هسته‌ای وین، دوشنبه 20 اردیبهشت، در حالی آغاز پایان یافت که اتحادیه اروپا می‌گوید مذاکرات هسته‌ای با ایران وارد مرحله حساسی شده است.

جوزف بورل، هماهنگ‌کننده ارشد اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی روز دوشنبه 10 می 2021 گفت که هیات‌های مذاکره‌کننده، برای رسیدن به توافق دو هفته وقت دارند و افزود : «گفتگوها هسته‌ای وین به شکل مستمر و بدون توقف در جریان است.»
بورل در خصوص مذاکرات درباره فعالیت‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران گفت همه این مسائل در طی این چند هفته قابل حل نیست و اکنون اولویت با احیای توافق هسته‌ای است.

بورل

مواضع ضد و نقیض

از سوی دیگر ایران می‌گوید «با بخش عمده‌ای» از خواسته‌های تهران موافقت شده، در صورتی که مقامات آمریکایی با لغو بسیاری از تحریم‌ها مخالفت می‌کنند و می‌گویند «راه طولانی» تا توافق احتمالی باقی است.

در همین ارتباط و در آستانه دیدار وزرای خارجه اتحادیه اروپا هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان با «دشوار و طاقت فرسا» خواندن مذاکرات گفت امروز به همراه همتای فرانسوی‌اش ژان ایو لودریان و جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، شرکت کنندگان را در جریان آخرین وضعیت مذاکرات قرار می‌دهد.

هایکو ماس با تاکید بر اینکه زمان در حال سپری شدن است گفت: «ما خواهان احیای کامل توافق هسته‌ای با ایران هستیم زیرا این تنها راهی است که می‌توانیم تضمین کنیم ایران به بمب اتمی دست نخواهد یافت و به هر روشی باید از این امر جلوگیری شود.»

انریکه مورا که به نمایندگی از جوسپ بورل، رئیس سیاست خارجی اروپا ریاست نشست کمیسیون مشترک برجام را برعهده دارد نیز گفته است که «زمان در مذاکرات احیای توافق هسته ای به نفع ما نیست و در این زمینه احساس فوریت خاصی می‌کنیم.»

امریکه مورا

این در حالی‌است که خبرنگار «العربیه»، در محل برگزاری نشست‌ها در وین درباره رفع تحریم‌ها از سوی آمریکا گفت: «واشینگتن به دلیل حمایت تهران از تروریسم مخالف لغو بسیاری از تحریم‌هاست.»

در همین راستا در روزهای گذشته، به‌رغم اصرار آمریکا بر تفاوت میان تحریم‌های مرتبط و غیر مرتبط با برجام و تاکید بر مذاکره پیرامون تحریم‌های مرتبط با برجام، حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران مدعی شد که همه تحریم‌ها به زودی برداشته می‌شود.

احتمال تمدید مهلت توافق ایران و آژانس

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، درباره سخنان عراقچی، رئیس هیئت مذاکره کننده اتمی ایران در وین درباره احتمال تمدید مهلت توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ابراز داشت: «آنچه عباس عراقچی در مصاحبه گفتند، این است که توافق ایران و آژانس در 21 می به پایان می‌رسد. طبیعی است چون عجله‌ای برای سرانجام رساندن این گفت‌وگوها نداریم و اجازه فرسایشی شدن را هم نمی‌دهیم، نمی‌خواهیم هیچ تاریخی مانع از این شود که به طور دقیق دستورالعمل‌های اجرایی تهران عملیاتی نشود.»

طبق قانون «اقدام راهبردی» مجلس، قرار بود ایران ضمن خروج از پروتکل الحاقی دسترسی بازرسان بین‌المللی به سایت‌های اتمی خود را محدود کند. ایران و آژانس توافق کردند تا 21 می (31 اردیبهشت) به حل و فصل اختلافات خود به ویژه در رابطه با تحریم‌های اعمال شده بر ایران به توافق برسند.

پیشتر عراقچی از احتمال تمدید این تاریخ گفته بود که واکنش برخی نمایندگان مجلس را به همراه داشت. نمایندگان سخنان عراقچی را نقض قانون مجلس و موافقت با ادامه تحریم‌های آمریکا علیه ایران به‌شمار آوردند.

خطیب‌زاده ضمن تاکید بر وجود اختلافات جدی در مذاکرات اتمی کنونی در وین، از آغاز نگارش متون توافق سخن گفت و اظهار داشت: «گفت‌وگوها در وین چون در فاز نگارش در حوزه هسته‌ای و رفع تحریم‌ها شده است، با دقایق و جزییات مختلفی روبه‌رو است. این جزییات اجازه نمی‌دهد در فضای عمومی وارد اعلان شویم چون گفت‌وگوها در حال انجام است و هر روز به نتایج متفاوتی می‌رسد.»

مذاکرات آژانس بین‌المللی و هیئت ایرانی

علاوه بر مذاکرات بین‌المللی که این روزها در وین به هدف احیای توافق هسته‌ای برگزار می‌شود، مذاکراتی نیز بین رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رافائل گروسی و هیئت ایرانی به سرپرستی عباس عراقچی انجام خواهد شد.

رافائل گروسی، در همین راستا در پاسخ به سوال گزارشگر «العربیه» گفت: «ما در میانه مذاکرات فنی با ایران هستیم که موازی مذاکرات سیاسی است. نتیجه مذاکرات سیاسی نیاز به صبر و حوصله دارد، اما در صورت عدم توافق سیاسی قبل از 20 می من مذاکرات مستقیم را با ایرانیان آغاز می‌کنم تا اطمینان حاصل کنم که بازرسی‌ها ادامه یابد.

به نظر می‌رسد آژانس نگران آن است در تاریخ 21 می که توافق 3 ماه پیش با تهران پایان می‌یابد تهران اقدام به امحای تصاویر ضبط شده از دوربین‌های نظارت در تاسیسات هسته‌ای کند.