خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی: از ایران به دادگاه بین‌المللی شکایت می‌کنیم
این بیانیه تصمیم دولت کانادا در انجام تحقیقات و بررسی را قدمی مهم اما ناکافی دانست
انجمن خانواده‌های جانباختگان هواپیمای اوکراینی، با انتشار بیانیه‌ای گزارش تیم تحقیقات دولت کانادا را نشانگر «جنایات و دروغ‌های جمهوری اسلامی» خواند و افزود که قصد دارد در ماه‌های آینده به تلاش برای پاسخگو کردن ایران در دادگاهی بین‌المللی ادامه دهد.
این انجمن افزود: «گزارش کانادا به این نتیجه رسیده که اساس ارتکاب این جنایت در بالاترین سطوح تصمیم‌گیری استراتژیک رژیم ایران یافت می‌شود و محتمل است که رهبر جمهوری اسلامی و شورای عالی امنیت ملی این تصمیمات را اتخاذ کرده باشند.»
این بیانیه تصمیم دولت کانادا در انجام تحقیقات و بررسی را قدمی مهم اما ناکافی دانسته که نمی‌تواند در بررسی وقایعی که در ژانویه سال گذشته رخ داده است به جمع‌بندی نهایی برسد.
دولت کانادا، روز پنجشنبه 24 ژوئن 2021، اعلام کرد که هیچ مدرکی مبنی بر عمدی بودن سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط ایران نیافته است، و در عین حال «بی‌کفایتی و بی‌تدبیری مسئولان» را محکوم کرد.
دولت ایران اعتراف کرده است كه اندكی پس از بلند شدن پرواز اوکراینی از تهران در ژانویه سال 2020، این هواپیما را سرنگون كرد، که منجر به كشته شدن 176 نفر شد. ایران علت این حادثه را «اشتباه فاجعه‌بار» نیروهای نظامی در هنگام آماده‌باش برای رویارویی با ایالات متحده اعلام کرد.
تیم ویژه پزشکی قانونی کانادایی که مسئول بررسی تمام اطلاعات موجود در مورد این حادثه، از جمله اطلاعات محرمانه طبقه‌بندی شده است، گفت که «هیچ مدرکی مبنی بر برنامه‌ریزی قبلی یا دستور مقامات ایرانی برای سرنگون کردن هواپیما» پیدا نکرده است.
در گزارش تیم پزشکی آمده است: «این به هیچ وجه مسئولیت را از دولت ایران در مورد مرگ 176 انسان بی‌گناه سلب نمی‌کند.»
انجمن خانواده‌های جانباختگان همچنین در بیانیه خود تصریح کرده است، گزارش دولت کانادا «عدم توجه رژیم ایران را نسبت به جان انسان‌ها، قصور در بیان واقعیت‌ها، ناتوانی در اجرای عدالت و سرکوب خانواده‌های جانباختگان را آشکار می‌کند.»
در این بیانیه تصریح شده است: «دولت کانادا باید تلاش کند عوامل این جنایت محاکمه شوند و عدالت برای قربانیان و خانواده‌های آنها به اجرا درآید.»
جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، روز گذشته گفت: «مسئولیت کامل این فاجعه بر گردن مقامات دولتی و نظامی ایران است. پرواز پی‌اس752 به دلیل بی‌احتیاطی، بی‌لیاقتی و عدم اهمیت به جان انسان‌ها سرنگون شد.»
ترودو افزود: «مقامات ارشد رژیم تصمیماتی را اتخاذ کردند که منجر به این فاجعه شد، و جهان نباید به آنها اجازه دهد با مصونیت از مجازات، پشت سر تعدادی متهم رده‌پایین پنهان شوند.»
واکنش وزارت خارجه ایران به دولت کانادا
در همین راستا، محسن بهاروند، معاون حقوقی وزیر خارجه ایران، دولت کانادا را «فاقد هرگونه صلاحیت» برای ارائه گزارش درباره هواپیمای اوکراینی دانست و گفت: «اگر این رفتار شدیدا سیاست‌زده و غیر حقوقی کانادا باب شود همه کشورها و حتی صنعت هوانوردی غیرنظامی متضرر اصلی خواهد بود.»
بهاروند با استناد به گزارش منتشر شده تیم تحقیقات کانادایی گفت: «چنانچه می‌بینیم کانادایی‌ها هم به این نکته صحه گذاشته‌اند که شلیک به این هواپیما عمدی نبوده است.»
در ماه مارس، سازمان هواپیمایی کشوری ایران سقوط هواپیما را ناشی از «رادار خراب» و «خطای یک اپراتور پدافند هوایی» دانست. ایران در این باره 10 نفر را متهم کرده است. گزارش دولت کانادا اما این توضیح را «معتبر» نمی‌داند.
کانادا و سایر کشورهای دخیل در ماجرای هواپیمای اوکراینی به دنبال گرفتن خسارت از جمهوری اسلامی برای خانواده قربانیان هستند. کانادا روابط رسمی دیپلماتیک با ایران ندارد و این روند قانونی کار را طولانی و پیچیده کرده است.
