نشست پایانی دور ششم مذاکرات؛ چالش‌ها همچنان باقی است

با وجود برگزاری پنج دور مذاکرات فشرده و به‌رغم اظهار خوشبینی مذاکره کنندگان، وین، پایتخت اتریش یک‌شنبه 30 خرداد شاهد روز آخر از دور ششم مذاکرات اتمی میان ایران و کشورهای حاضر در برجام بدون چاره‌جویی برای مشکلات و چالش‌های اصلی خواهد بود.

اتحادیه اروپا با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که «نشست کمیسیون مشترک برجام یک‌شنبه به‌صورت حضوری در وین برگزار می‌شود و شرکت کنندگان قرار است به رایزنی‌ها درباره اجرای کامل و موثر این توافق ادامه دهند.»

در این بیانیه آمده است: «این نشست در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزارتحانه‌های امورخارجه‌ ایران و گروه چهار به علاوه یک برگزار خواهد شد.»

از سویی دیگر، میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین در توییتی نوشت: «کمیسیون مشترک برجام یک‌شنبه درباره چگونگی ادامه مذاکرات تصمیم‌گیری خواهد کرد.» وی افزود: «بازگشت طرف ها به برجام بسیار نزدیک است اما هنوز برخی چالش‌ها باقی است.»

عراقچی:‌ زمان برای تصمیم‌گیری طرفهای مقابل فرارسیده است

عباس عراقچی، سرپرست تیم مذاکره کننده ایران در وین، صبح امروز با بیان اینکه امروز آخرین روز از ششمین دور مذاکرات وین است، اظهار داشت:‌ «ما روزهای بسیار فشرده و کار بسیار سختی را پشت سر گذاشتیم. الان در موقعیتی هستیم که فکر می کنم تمامی اسناد توافق تقریبا آماده است. برخی از مسائل اصلی مورد اختلاف که باقی مانده بود، حل شده است، برخی از این مسائل هنوز باقی‌مانده است ولی یک شکل کاملا دقیقی به خود گرفته است و کاملا روشن است که ابعاد این اختلافات چگونه است.»

او افزود: «فاصله ما با توافق بسیار نزدیک است اما پر کردن این فاصله کار آسانی نیست.»

مشکلات و چالش‌های احیای برجام

برخی منابع اروپایی ضمن اشاره به این که تا حدود زیادی پیش‌نویس توافق آماده شده است، تاکید کردند که موارد مهمی باقی مانده که باید در تهران و واشینگتن برای آنها تصمیم گرفته شود.
این منابع گفتند ایران از طرف های اروپایی خواسته ضمانت بدهند که در صورت خروج مجدد آمریکا از توافق هسته‌ای شرکت‌های اروپایی از ایران خارج نشوند. منابع مذکور اشاره کردند دادن چنین ضمانت‌هایی به ایران از لحاظ قانونی بسیار مشکل و تقریبا غیر ممکن است.

تحریم‌ها علیه رهبر و بیت او نقطه اختلاف عمده

همزمان برخی منابع دیپلماتیک شامگاه یک‌شنبه اعلام کردند که تحریم‌های آمریکا علیه علی خامنه‌ای، رهبر ایران و اعضای بیت و دفتر او که شامل 128 نفر می‌شود، به «مسئله‌ای بحث‌برانگیز» در مذاکرات وین تبدیل شده است.

این منبع گفته که امکان لغو کامل فرمان اجرایی دونالد ترامپ که شامل تحریم رهبر و اعضای دفتر وی است، بعید به نظر می‌آید، اما «احتمال رفع تحریم از رهبر و برخی نزدیکان وی وجود دارد به شرط این که افراد و عناصری که از نظر آمریکا تحریمشان ربطی به برجام ندارد در لیست قرمز باقی بمانند و بار دیگر و جداگانه در لیست تحریم‌های حقوق بشری ایالات متحده قرار گیرند.»

این منبع افزود که ایران همچنین خواستار خروج سپاه پاسداران از لیست «تروریسم» نیز شده است.

ایران خواستار تعهد کتبی آمریکا است

از سویی دیگر روزنامه «نیویورک تایمز» به نقل از منابع آگاه نوشت: «ایران در مذاکرات وین خواستار تعهد کتبی آمریکا برای تضمین عدم خروج مجدد این کشور از برجام شده است.»

این روزنامه اشاره کرده است که «ایرانی‌ها خواستار تعهد کتبی شده‌اند که هیچ دولت آینده‌ای در آمریکا نتواند همانند دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای خارج شود.»

نیویورک تایمز در ادامه به دلایل مخالفت آمریکا در دادن تعهد به ایران اشاره کرده و آورده است: «برجام یک توافق است و یک پیمان به شمار نمی‌آید زیرا جو بایدن همچون اوباما هرگز نمی‌تواند موافقت دو سوم مجلس سنای آمریکا را داشته باشد. بنابراین برجام یک توافقنامه اجرایی است و هر رئیس جمهور دیگری در آینده همانند ترامپ می‌تواند آن را کنار بگذارد.»

این روزنامه افزوده است: «دولت بایدن که از کاستی‌های برجام آگاه است از ایران می‌خواهد به طور مکتوب موافقت کند به محض حصول توافقی در وین و بازگشت برجام، تهران به میز مذاکره بازگردد و شرایط برای یک توافق بزرگتر را فراهم کند، توافق که به گفته وزیر خارجه آمریکا قوی‌تر و طولانی‌تر باشد.»

رقابت برای دستیابی به توافق در ایران

به نوبه خود، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در آنتالیا گفت: احتمال «دستیابی به توافق» برای احیای برجام تا پیش از پایان دولت روحانی وجود دارد.

این در حالی است که پیش از این برخی مقامات دولت روحانی، احتمال رسیدن توافق در کوتاه مدت را «بعید» دانسته بودند.

دور ششم مذاکرات وین از روز شنبه هفته پیش در راستای پنج دور گذشته و با هدف بازگشت ایران و آمریکا به توافق هسته ای آغاز شد.

این دور از گفت‌و‌گوها با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران همزمان شد.

ابراهیم رئیسی، پیروز این انتخابات در جریان رقابت‌های انتخاباتی وعده داده بود که در تلاش برای رفع تحریم‌های آمریکا «یک لحظه وقت تلف نخواهد کرد.»

او در سومین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در خصوص توافق هسته‌ای گفته بود: «صریح بگویم، ما به برجام به‌عنوان یک قراردادی که مقام معظم رهبری آن را با 9 بند تایید کردند حتماً به‌عنوان یک قرارداد و تعهدی که همه دولت‌ها باید به آن پایبند باشند، پایبند هستیم.»