بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها: آمریکا باید آژانس را برای پاسخگو کردن ایران تقویت کند

اندیشکده «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» در واشینگتن، در مقاله‌ای در واکنش به موضع رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که اخیرا گفت حتی اگر کشورهای عضو حاضر نشوند از فعالیت‌های این سازمان حمایت کنند، آژانس همچنان درباره نقض تعهدات هسته‌ای ایران تحقیق خواهد کرد، می‌نویسد اگرچه موضع گروسی اصولی است، اما نشانگر شکل گرفتن یک بحران است. یک سازمان بین‌المللی که دستور کارش تنها نظارت و راستی‌آزمایی است، نباید مجبور شود که به تنهایی رو در روی یک رژیم سرکش هسته‌ای قرار بگیرد.

با این وجود، به نظر می‌رسد شورای حکام آژانس، که سازمانی دارای 35 عضو منتخب است و وظیفه‌‌اش پاسخگو کردن کشورها در قبال تعهدات‌شان در مورد عدم تکثیر سلاح‌های کشتار جمعی است، قصد ندارد در این باره به آژانس کمکی کند.

کنایه کار اینجاست که اگر قدرت‌های جهانی، که حاضر به پیروی از رهنمودهای رئیس آژانس نیستند، برجام را به هر قیمتی که شده احیا کنند، در حقیقت شورای حکام و خودشان را از مقام پاسخگو کردن ایران در قبال تعهدات منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خلع ید کرده‌اند.

راهکار اصلی شورای حکام، ارجاع دادن کشورهای خاطی به شورای امنیت سازمان ملل است تا مورد تحریم قرار بگیرند. حال آنکه برجام به خودی خود مانع اعمال تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران است، زیرا طبق مفاد قطعنامه اجرایی آن، کلیه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران باید لغو شود.

بدین ترتیب، اگر زنجیره گسترش سلاح‌های هسته‌ای و مسابقه تسلیحاتی خاورمیانه را به جنگ نکشد، بحران اتمی فعلی به احتمال قریب به یقین طی چند سال آینده، زمانی که محدودیت‌های برجام به انتها برسد، تکرار خواهد شد.

«بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها»، نتیجه می‌گیرد که دولت جو بایدن باید هرگونه مذاکرات هسته‌ای با ایران را منوط به روشن کردن تکلیف این رژیم با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کند؛ و می‌گوید که واشینگتن به جای اینکه به جمهوری اسلامی اجازه دهد با آژانس مانند کیسه بوکس رفتار کند، آژانس را به‌عنوان یک ابزار مهم نظارتی و راستی‌آزمایی تقویت کند.