کانادا: رفتار ایران در رابطه با هواپیمای اوکراینی «غیرمسئولانه» است

دولت کانادا روز پنجشنبه 13 مه 2021، رفتار «غیرمسئولانه» تهران از زمان هدف قرار دادن هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط سپاه پاسداران ایران در ژانویه سال گذشته که به کشته شدن 176 نفر، از جمله ده‌ها شهروند کانادایی، انجامید را محکوم کرد، و وعده داد که برای پاسخگو کردن رژیم ایران، تمام تلاش خود را به کار گیرد.

به گزارش خبرگزاری «رویترز»، مارک گارنو، وزیر امور خارجه کانادا، روز پنجشنبه، خطاب به کمیته‌ای تخصصی متشکل از قانونگذاران که در حال بررسی سقوط هواپیمای اوکراینی است گفت: «رفتار دولت ایران طی 15 ماه گذشته کاملاً غیرمسئولانه بوده است، و ما این موضوع را با جدیت پیگیری می‌کنیم و آنها را تحت فشار می‌گذاریم تا پاسخگو باشند.» اظهارات گارنو از شدیدترین موضع‌گیری‌های اتاوا درباره فاجعه ژانویه 2020 تاکنون است.

ساقط کردن هواپیمای مسافربری توسط سپاه پاسداران ایران

سپاه پاسداران ایران، هواپیمای اوکراینی را حین پروازی بین‌المللی، اندکی پس از برخاستن از فرودگاه بی‌المللی «امام خمینی» تهران سرنگون کرد. در توجیه این واقعه، رژیم ایران گفت که نیروهای نظامی‌اش در این زمان در انتظار رویارویی منطقه‌ای با ایالات متحده در حالت آماده‌باش بوده‌اند. رژیم ایران ادعا کرد که پس از شلیک موشک به پایگاه‌های آمریکایی‌ها در عراق به تلافی قتل چند روز قبل قاسم سلیمانی، فرمانده قدرتمند نیروی قدس سپاه، به‌دست نیروهای آمریکایی در بغداد، منتظر حمله متقابل آمریکا بوده است.

قربانیان هواپیمای اوکراینی

به گفته گارنو، دولت کانادا ماه‌ها مجبور شده بر ایران (که کانادا با آن روابط دیپلماتیک ندارد) فشار بیاورد تا اسناد پرواز را برای تجزیه و تحلیل مستقل تحویل بدهد. وی افزود تهران هنوز هم روشن نکرده است که چرا در آن زمان فضای هوایی ایران بسته نشده بود.

در ماه مارس، سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی هدف قرار داده شدن هواپیما را ناشی از رادار خراب و خطای یک اپراتور پدافند هوایی دانست. در آن زمان، اوکراین و کانادا از این ادعا انتقاد کرده و آن را ناکافی دانستند. گارنو پنجشنبه از این موضع نیز فراتر رفت و گفت که این رفتار «كاملاً غیرقابل قبول است.... آنها گناه ساقط کردن هواپیما را به گردن اپراتورهای موشکی سطح پایین می‌اندازند تا مسئولیت پاسخگویی را از گردن فرماندهان بردارند.» وی تاکید کرد که کانادا در حال تهیه گزارش مستقل خود درباره این فاجعه است و در هفته‌های آینده آن را منتشر می‌کند.

گفتنی است پس از ساقط شدن هواپیمای اوکراینی به‌دست سپاه پاسداران، پژوهش‌های مستقل، ازجمله تحقیقات خانواده‌های کشته‌شدگان، اشاره به این دارد که سپاه نه در اثر اشتباه که بدنبال طرحی پیچیده برای کاهش مخاصمه با آمریکا هواپیمای اوکراینی را به عمد ساقط کرده است. به گفته ناظران، مقامات جمهوری اسلامی اینطور حساب کرده بودند که از طریق خلق یک تراژدی بین‌المللی، تمرکز جهان را با اتهام‌افکنی به سوی آمریکا روی فاجعه سقوط هواپیما انداخته و بدین ترتیب ایالات متحده را از دادن پاسخ سخت بازدارند.

گفته می‌شود در تهران از تک تک مسافران پیش از سوار شدن به هواپیما سوال کرده بودند که آیا پاسپورت آمریکایی دارند یا خیر، تا مبادا شهروندی آمریکایی در این قضیه کشته شده و رژیم ایران را مجددا مقابل آمریکا قرار دهد. اخیرا جواد ظریف، وزیرخارجه ایران، در فایل لورفته‌اش اعتراف کرد که مشکوک بوده مبادا سپاه هواپیما را به عمد ساقط کرده باشد، و این قضیه را در جلسه شورای امنیت ملی هم مطرح کرده بوده است. آنچه پیداست هرچه زمان می‌گذرد، نکات بیشتری درباره این تراژدی رو می‌شود.