سازمان گزارشگران بدون مرز سهشنبه 29 دسامبر با نشر گزارش سالانه خود اعلام کرد، افغانستان، مکسیکو(مکزیک)، عراق، هند و پاکستان پنج کشور مرگبار در سال 2020 برای خبرنگاران شناخته شدند.
در این گزارش آمد، در سال 2020 میلادی 50 خبرنگار در سراسر جهان کشته شدند که تعداد خبرنگارانی که در کشورهای جنگ زده کشته شدهاند کاهش یافته اما در عین حال این آمار در کشورهایی که در حال جنگ نیستند افزایش یافته است.
در این گزارش ذکر شده، در سال 2016 میلادی 58 درصد خبرنگاران جان باخته حین انجام کار در مناطق جنگی کشته شدند. اما در سال 2020 تنها 32 درصد از این تلفات در کشورهای جنگ زدهای چون سوریه و یمن و یا کشورهای با شدت پایینتر درگیری مانند افغانستان و عراق رخ داده است همچنان 68 درصد این تلفات در کشورهای «در حال صلح» مانند مکزیک اتفاق افتاده است.
نگرانی از افزایش ترور خبرنگاران در افغانستان
کمیسیون مستقل حقوقبشر افغانستان دوشنبه 28 دسامبر 2020 با نشر اعلامیهای از افزایش ترور و تهدید علیه خبرنگاران ابراز نگرانی کرده و از دولت این کشور خواسته است، اگر به تهدیدهای خبرنگاران توجه نکنید، ممکن برخی خبرنگاران این کشور را ترک کنند.
در این اعلامیه آمده، در چند ماه گذشته، ترورهای هدفمند خبرنگاران بر روند کار اطلاعرسانی در سرتاسر افغانستان اثر منفی گذاشته است. به گزارش مسئولان رسانهها، شماری از زنان خبرنگار در ولایات این کشور کارشان را ترک کردهاند. دسترسی خبرنگاران حتا به ولسوالیهای نزدیک به مراکز ولایات دشوار شده است. خبرنگاران در شماری از شهرها نمیتوانند بهسادگی گشتوگذار کنند. بعضی از خبرنگاران و نهادهای رسانهای در ولایات این کشور با تهدید برخورده و هنگامی که به نهادهای مسئول دولتی گزارش کردهاند، با سهلانگاری این نهادها مواجه شدهاند.
در این اعلامیه ذکر شده، جامعه خبرنگاری افغانستان در ماههای اخیر، تحت فشار روانی شدید قرار داشته است. خبرنگاران نگراناند که ساحه کار و زندگی برای آنها بیشتر از این محدود شود. دولت افغانستان هنوز از کارکرد خود در مورد جلوگیری از قتلهای زنجیرهای خبرنگاران، پیگرد مظنونان و رسیدگی عدلی و قضایی به چنین قضایایی به جامعه رسانهای افغانستان اطلاعاتی قناعتبخش نداده است.
براساس این اعلامیه: «آنها(خبرنگاران) باور دارند اگر دولت افغانستان نتواند به خبرنگاران در مورد حفاظت از جانشان اطمینان دهد، احتمال دارد برخی از آنها ناگزیر به ترک کشور شوند. همچنین افزایش حملات هدفمند سبب افزایش خودسانسوری در جامعه رسانهای شده است و این فضای ترس میتواند پیامدهای ناگواری، بهویژه برای خبرنگاری تحقیقی در ولایات متفاوت کشور داشته باشد».
خواستهای مشخص خبرنگاران
در اعلامیهای کمیسیون مستقل حقوقبشر افغانستان آمده، خبرنگاران افغان از جامعه جهانی خواسته اند که بر طرفهای درگیر در این کشور فشار آورد تا آتشبس را بپذیرند و به ترورهای هدفمند و خشونتها پایان دهند.
بر اساس این اعلامیه: «جمهوری اسلامی افغانستان جلو حملات هدفمند را بگیرد، امنیت خبرنگاران را تأمین کند و پروندههای کشتار، تهدید، تخویف و بدرفتاری با خبرنگاران را بهمنظور اجرای عدالت بر عاملان بررسی کند و نتایج آنرا با مردم و خانواده رسانههای افغانستان در میان گذارد».
در ادامه این اعلامیه ذکر شده: «گروه طالبان در صورتی که در این ترورها دست ندارد، باید در مورد چگونگی این ترورها به مردم پاسخ دهد و اسناد و اطلاعات خود را در مورد عاملان ترورها به مردم گزارش کند، چه اینکه تنها نپذیرفتن مسئولیت ترورهای هدفمند نمیتواند مسئولیت را از دوش آن بردارد».
در این اعلامیه تذکر یافته: «خبرنگاران همچنان شکایاتی را در مورد تبلیغات زهرآگین و خشونتآمیز در مورد خبرنگاران آزاد از سوی رسانههای مرتبط به گروه طالبان در سطح محل داشتند که رفتار خشونتآمیز در برابر خبرنگاران را مجاز دانسته و ترویج میکند».
شایان ذکر است که افغانستان یکی از ناامنترین و مرگبارترین کشورهای جهان برای خبرنگاران و فعالان رسانهای گفته شده است که طی کمتر از دو ماه گذشته سال جاری شش خبرنگار در این کشور کشته شدند