فقدان منابع مالی و کمبود نقدینگی؛ افغانستان در لبه پرتگاه قرار گرفت

اقتصاد ضعیف افغانستان پس از خروج نیروهای آمریکایی به‌دلیل مسدود کردن‌ منابع مالی این کشور در ایالات متحده با بحران گسترده کمبود نقدینگی مواجه شده است.

این شرایط باعث شد تا بسیاری از شرکت‌ها تعطیل شوند و بانک‌ها نیز پرداخت وجه نقد را به‌شدت محدود کنند.

منابع بلوکه‌شده

ایالات متحده و کشورهای اروپایی با عدم به‌رسمیت شناختن طالبان به‌دلیل هراس از همکاری این گروه با سازمان‌های تروریستی و نقض حقوق بشر، 9 میلیارد دلار از منابع مالی بانک مرکزی افغانستان را در آمریکا و دیگر کشورها مسدود کردند و مانع دستیابی حاکمان جدید کابل به این منابع شدند.

بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نیز هر گونه سرمایه‌گذاری در افغانستان را متوقف کردند که این وضعیت به کمبود شدید نقدینگی در این کشور انجامیده است.

کارگران بدون حقوق

کمبود نقدینگی و اعمال محدودیت‌های بین‌المللی و مرزی با هدف رعایت حقوق بشر و مبارزه با تروریسم از سوی طالبان، به افزایش فقر هزاران کارگر افغانستانی منجر شد که ماه‌هاست حقوق خود را دریافت نکرده‌اند.

بسیاری از کودکان برای رهایی از این شرایط به قاچاق کالا و مواد مخدر از مرزها مجبور شدند.

خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی گفته که شرکت‌های مخابراتی به‌دلیل عدم توانایی در پرداخت حقوق کارکنان خود در آستانه تعطیلی قرار دارند و در صورت وقوع چنین حالتی، ارتباط افغانستان با همه دنیا قطع خواهد شد.

بحران کمبود غذا

اما مهمترین پیامد بحران نقدینگی که شرایط اقتصادی و انسانی افغانستان را بدتر خواهد کرد، احتمال افزایش سرسام‌آور قیمت کالاهای اساسی و کمبود مواد غذایی است.

طی 20 سال حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان، شرایط اقتصاد این کشور از طریق کمک‌های بین‌المللی و بکارگیری دلار در کنار پول افغانستان تا حدودی بهبود یافته بود.

در همین رابطه، شاه محرابی، عضو هیئت مدیره بانک مرکزی افغانستان که هم اکنون در آمریکا است، اظهار داشت: «دو سوم سپرده‌ها در بانک‌های افغانستان و نصف بدهی‌ها به نظام بانکی دلاری هستند.»

او به بلومبرگ گفت، دلاری بودن نظام بانکی افغانستان کماکان برقرار است و افزود که اقتصاد کشور به دلار وابسته است.

طالبان با آگاهی از شرایط سخت مالی و برای حفاظت از نقدینگی کشور محدودیت‌هایی از جمله ممنوعیت خروج دلار از افغانستان ‌و پرداخت هفتگی تنها 200 دلار را به اجرا گذاشته است.

وخیم‌شدن بحران

بحران نقدینگی که به فقر در افغانستان دامن زده است، باعث شده تا شهروندان این کشور به فروش اسباب و اثاثیه منازل خود روی بیاورند.

احمد خسرو ضیا، استاد اقتصاد در یکی از دانشگاه‌های کابل ‌و مدیر اجرایی سابق در بانک «ای میلی» افغانستان هم گفت که «بحران نقدینگی رو به وخامت گذاشته و بسیاری از بانک‌ها توانایی پرداخت به سپرده‌گذاران را از دست داده‌اند.»

با این وجود بسیاری از ناظران بر این باورند که آزادسازی منابع بلوکه‌شده بانک مرکزی افغانستان در آمریکا در کوتاه مدت بعید به‌نظر می‌رسد.

همزمان سازمان ملل متحد نسبت به وخیم‌شدن شرایط معیشتی در افغانستان و آغاز بحران مهاجران از این کشور هشدار داده است.