داستان زن افغان که در شمال افغانستان علیه طالبان می‌جنگد

سلیمه مزاری بانوی افغان که در شهر تهران پایتخت ایران متولد شد و در این روزها در ولایت بلخ در شمال افغانستان علیه مردسالاری، فساد و طالبان مبارزه می‌کند.

به گزارش روزنامه «اطلاعات روز» سلیمه مزاری وقتی در سال 2011 از ایران به افغانستان بازگشت، به شهر مزار شریف مرکز ولایت بلخ رفت و مشغول شغل‌های مدیریتی در یکی- دو مکتب و دانشگاه خصوصی شد. در سال 2018 زمانی که روی مطالعات اجتماعی پروژه‌ی آمودریا کار می‌کرد و سروکارش با اداری‌های دولتی افتاد، با تشویق یکی از مدیران دولتی، برای درخواست شغل دولتی به کمیسیون اصلاحات اداری افغانستان مراجعه کرد.

از قضا بست 9 ولسوالی بلخ به اعلام گذاشته شده بود. سلیمه مزاری وقتی اسم ولسوالی چهارکنت را در آن فهرست دید با خودش گفت که «چه بهتر آدم به ‌جایی خدمت کند که به آن تعلق دارد». او فرزند پدر و مادر چهارکنتی است که در سال 1981 در تهران پایتخت ایران متولد شده است. در دانشگاه خوارزمی تهران در رشته‌ی جامعه شناسی گرایش پژوهش‌گری تحصیل کرده است. پس از تحصیلات ازدواج کرده و سه فرزند دارد.

سلیمه مزاری وقتی برای رقابت در سمت ولسوالی چهارکنت نام‌نویسی کرد، این بست چندین بار حذف شد و دوباره به اعلام گذاشته شد. هر بار او هم کوتاه نیامد و دوباره اسم‌نویسی کرد. در نهایت 145 نفر برای 9 ولسوالی باهم رقابت کردند، از جمله 29 نفر تنها برای ولسوالی چهارکنت. او تمام آزمون‌ها را با گرفتن امتیازهای بیش‌تر از رقیبان، موفقانه سپری کرد.

وی می‌گوید از وقتی که برای این سمت درخواست فرستاد تا موقع اعلام نتیجه تمام تلاشش این بود که او را حذف نکنند. به‌ گفته‌ خودش تعدادی سعی می‌کردند با واسطه و پول در قدم نخست خودشان این سمت را به‌دست بیاورند و در قدم بعدی تلاش می‌کردند با دادن پول، دیگری را از روند حذف کنند.

سلیمه مزاری علاوه کرد: «حتا وقتی رییس‌جمهور حکم معرفی مرا امضا کرد، 15 روز مرا معطل گذاشتند و معرفی نکردند. خیلی تلاش کردم که مرا معرفی کنند ولی نمی‌کردند. خوشبختانه در همان روزها رییس‌جمهور به بلخ سفر داشت. من به ولایت رفتم و گفتم اگر مرا معرفی نکنید این مسأله را با رییس‌جمهور در میان می‌گذارم. به خاطر همین فشارها بود که مرا یک روز قبل از سفر رییس‌جمهور به مزار، معرفی کردند».

مزاری ادامه داد، روزی که کارش را به عنوان ولسوال ولسوالی چهارکنت ولایت بلخ افغانستان آغاز کرد هیچ چیز سر جایش نبود و مسئولان محلی این ولسوالی نسبت به وی نگاه «حقیرانه» داشتند و فکر می‌کردند که این زن به عنوان ولسوال در جای که همه چیز در دست مردان است، کاری را پیش برده نخواهد توانست.

سلیمه مزاری اضافه کرد، وقتی کارش را آغاز کرد همکارانش با وی همکاری نمی‌کردند و کارمندان ولسوالی هفته یک روز برای امضاکردن حاضری به دفتر می‌آمدند و دیگر روزها دروازه ولسوالی بسته بود.

مزاری کارش را از صفر شروع کرد بر علاوه کاری خودش کارهای همکارانش را نیز انجام می‌داد که رفته‌رفته یکی-دو همکارش فعال‌تر شدند و بقیه تا حالا هم با او سازگاری ندارند.

سلیمه مزاری اظهار کرد: «وقتی من کار را شروع کردم از من عقب ماندند. آن‌ها از این لحاظ هم ناراحت بودند و زیاد همکاری نمی‌کردند. بعد از آن من خود را با آن‌ها اصلا مواجه نکردم. مثلا وقتی آن‌ها کار نمی‌کردند من چیزی نمی‌گفتم و کار آن‌ها را هم خودم انجام می‌دادم».

مبارزه با فساد

سلیمه مزاری وقتی روی کرسی ولسوالی چهارکنت ولایت بلخ نشست به همه مسئولان این ولسوالی گفت، تا حالا هر آنچه کرده‌اند به او ربطی ندارد، اما پس از این همه باید مسئولیت‌شان را درست انجام دهند. او می‌گوید که فساد اداری در همه‌ بخش‌های این ولسوالی از پولیس و امنیت گرفته تا معارف و صحت جریان داشت. وقتی او مبارزه علیه فساد را آغاز می‌کند، دیگر مسئولان آن‌جا طوری به او می‌نگریسته‌اند که انگار او کار غیرعادی انجام می‌دهد.

بنابرگزارش روزنامه «اطلاعات روز» به نقل از سلیمه مزاری، رشوه‌گرفتن، سوءاستفاده از موقعیت شغلی و امکانات دولتی و اختلاس مزد کارمندان دولتی یک مسأله‌ی عادی بوده است. معاش پولیس‌ها پرداخت نمی‌شده از سوی فرماندهان‌شان اختلاس می‌شده است. مواد سوخت موترها و جنراتورها غارت می‌شده است. به مشکلات مردم رسیدگی نمی‌شده است.

از وقتی او رفته تا حالا سه بار فرمانده‌ پولیس و مدیر امنیت ولسوالی چهارکنت ولایت بلخ تبدیل شده و پرونده‌های‌شان به دادستانی فرستاده شده است، اما مسئولان بالادست بدون رسیدگی به‌پرونده‌های‌شان، آن‌ها را از یک ولسوالی به ولسوالی دیگر منتقل کرده‌اند.

در بخش معارف بیش‌تر مکتب‌ها غیرفعال بوده، اما معاش آموزگاران پرداخت می‌شد. آمار آموزگاران و دانش‌آموزان خیالی زیاد بوده است. سلیمه مزاری می‌گوید تازه موفق شده که مدیر معارف چهارکنت را تبدیل کند و افرادی را که فساد کرده بودند به دادستانی معرفی کرده است.

مزاری علاوه کرد، اکنون وضعیت خدمات‌رسانی اداره‌های دولتی چهارکنت بهتر شده و مردم این ولسوالی حالا اعتماد بیش‌تری دارند. او پس از مبارزه با فساد برای توسعه‌ اقتصادی چهارکنت، بررسی‌ را برای یافتن نقاط قوت و ضعف آن انجام می‌دهد.

مردم این ولسوالی مشغول کشاورزی و دام‌داری هستند. پس از انجام بررسی، سلیمه مزاری به این نتیجه می‌رسد که برای رشد اقتصاد خانواده‌ها دو راه بیش‌تر در اختیار ندارد؛ مدیریت آب‌های چهارکنت برای کشاورزی و باغ‌داری و توریستی‌کردن آن برای جذب سرمایه و راه‌اندازی کسب و کارهای کوچک. به گفته‌ مزاری تا اکنون برای جلوگیری از هدررفتن آب‌ها، کار ساخت‌وساز حدود 12 بند آب‌گردان را روی دست گرفته و سعی دارد که با ساختن جاده و آوردن برق زمینه‌ی سفر توریست‌ها و درآمدزایی مردم را فراهم کند.

جنگ با طالبان

به گزارش روزنامه «اطلاعات روز»، گروه طالبان در ماه آوریل 2019 نقشه‌ی‌شان را برای گسترش فعالیت این گروه در تمام ولسوالی‌های ولایت بلخ در شمال افغانستان به اجرا گذاشتند. افراد این گروه به‌شدت روی بزرگان و متنفذان روستاها کار می‌کردند تا در قریه‌های‌شان نفوذ کنند. تا جایی که می‌توانستند از تشویق استفاده می‌کردند و در صورتی که موفق نمی‌شدند از گزینه‌ی تهدید کار می‌گرفتند.

در نخست به بزرگان یک روستا تماس می‌گرفتند و می‌گفتند که ما به روستای‌تان رفت‌وآمد می‌کنیم، نه شما به ما کاری داشته باشید و نه ما به شما کاری داریم. بیش‌تر مردم این درخواست طالبان را پذیرفته بودند. به همین شیوه حدود 70 درصد از مناطق چهارکنت تحت کنترل طالبان درآمده بود.

وقتی افراد طالبان به روستاها راه‎‌ یافتند به مردم گفتند که عشر و ذکات(مالیه) بدهند. روستاهای که این امر را نپذیرفته بودند با حمله جنگ‌جویان طالبان مواجه می‌شدند. پس از این اتفاق‌ها بود که آهسته‌آهسته اعتراض مردم بالا می‌گیرد.

آن‌ها به سلیمه مزاری و دیگر مسئولان محلی چهارکنت تماس می‌گیرند که طالبان نمی‌گذارد آب خوش از گلوی‌شان پایین برود.

سلیمه مزاری گفت: «به ما زنگ می‌زدند که طالبان آمده گوسفند فلانی را برده، تفنگ فلان کس را گرفته و کسی را لت‌وکوب کرده. قبل از آن، این مسأله را با ما شریک نساخته بودند. متأسفانه در طول این مسأله، بخش امنیت ما هیچ کاری از پیش نبرده بودند و در مقابل این کار راکد بودند و هیچ کاری نمی‌کردند».

مزاری تاکید کرد، پس از این اتفاق، مردم با دولت همکاری خود را آغاز کردند اما دولت در مقابل حملات طالبان همکاری نمی‌کرد. به گفته‌ی او دولت هم کسی جز فرماندهی پولیس و مدیریت امنیت چهارکنت، نبود. در نهایت او به مردم می‌گوید که خودتان در مقابل طالبان بایستید و به آن‌ها فرصت ندهید که در روستای‌تان حکومت کند. مردم علیه طالبان متحد می‌شوند و برای مقابله با آن‌ها سنگر درست می‌کنند. وقتی مردم در نخستین حملات طالبان دو کشته می‌دهند، بیش‌تر مصمم می‌شوند که ایستادگی کنند.

در اوج تهدید و حملات طالبان، دامن‌زدن مسأله‌ای بیش‌تر مردم را تحت فشار روانی قرار می دهد: «شمار طالبان زیاد است و مسئولان محلی بلخ از شما حمایت نمی‌کنند.» در همین شرایط سلیمه مزاری برای حمایت و روحیه‌دادن به مردم یک هفته را در سنگرها می‌گذارند.

سلیمه مزاری اظهار کرد: «در مقابل تمام فشاری که طالبان می‌آوردند ما مردم را حمایت می‌کردیم و می‌گفتیم که ایستاد می‌شویم و جنگ می‌کنیم. و شما طالب را اجازه ندهید که به منطقه‌تان بیاید. و این طور بود که مردم را به سختی و مشکلات در مقابل طالبان ایستاد کردیم. در آن مرحله دولت هیچ گونه همکاری با ما نداشت».

در طول سال گذشته ولسوالی چهارکنت ولایت بلخ در شمال افغانستان، از سه جهت مورد حمله و هجوم طالبان قرار داشت. در جریان جنگ‌های پراکنده سال گذشته، مردم حدود 20 نفر کشته دادند اما نگذاشتند که مناطق‌شان به دست طالبان بیفتد. هرباری که جنگ‌جویان طالبان سعی کردند سنگر مردم را درهم بشکنند، مردم دفاع کردند و در نهایت از چهارکنت دست کشیدند و سراغ ولسوالی‌های کشنده و زاری رفتند.

از سوی دیگر، گاهی عکس‌های سلیمه مزاری در شبکه‌های اجتماعی توجه کاربران را جلب می‌کند. این عکس‌ها نشان می‌دهد که وی با تفنگ و دوربین شکاری در سنگر در کنار نیروهای خیزش مردمی ایستاده و دشمن را می‌پیماید. بیشتر کاربران افغان برای این جسارتش او را تحسین می‌کنند.

اما سلیمه مزاری می‌گوید: «مهم‌ترین مسأله برای من مدیریت ولسوالی بود. چه از لحاظ امنیتی و چه از لحاظ انکشافی. بخش‌های امنیتی با ما همکار نبودند، من مجبور شدم به سنگرها بروم واگرنه علاقه‌ای به این کار ندارم. ایجاب هم نمی‌کند که یک ولسوال به سنگر برود. وقتی که قومندانت(فرمانده) نرود، مدیر امنیتت نرود، مجبور هستی که بروی و در خط مقدم ایستاد شوی تا بقیه مردم دنبالت بیایند. تا اکنون به همین شیوه توانستیم ولسوالی را حفظ کنیم. حالا شاید30 درصد ولسوالی در دست طالبان باشد و 70 درصد در دست ما است درحالی‌که در دیگر ولسوالی ها شاید 10 درصد هم در دست دولت نباشد».

مزاری ادامه می‌دهد که از 14 ولسوالی ولایت بلخ، تنها وضعیت امنیتی خلم و مارمل مناسب است و دیگر ولسوالی‌ها وضع خوبی ندارند. به گفته‌ی او ولسوالی‌های زاری، دولت‌آباد، چهاربولک و چمتال در آستانه‌ی سقوط قرار دارد و فقط ساختمان آن در دست نیروهای دولتی است.

سلیمه مزاری بیان کرد، بعد از یک سال با تلاش‌های زیاد و پی‌گیری توانسته آهسته‌آهسته کمک‌های دولت را جلب کند. حالا در این ولسوالی ارتش محلی با نیروی خیزش مردمی امنیت آن را تأمین می‌کنند.

هرچند طالبان امسال حمله‌ای به ولسوالی چهارکنت نداشته، اما به گفته‌ سلیمه مزاری تهدیدها همچنان بالا است و سنگرهای مردم برقرار.

وی تاکید می‌کند: «به هیچ قیمت اجازه نمی‌دهم چهارکنت ناامن شود. بارها برای من می‌گفتند که یک جریان در بلخ آمده که تو به‌عنوان یک ولسوال تنها در مقابل این جریان نمی‌توانی بایستی. من گفتم من به این حرف‌ها کاری ندارم که کی چه می‌خواهد و نمی‎‌دانم قدرت‌های جهانی چه می‌خواهند. همین ولسوالی که در دست من است، اجازه نمی‌دهم ناامن شود ولو هرکسی هرچیزی بگوید یا بخواهد».

در حال حاضر سلیمه مزاری به عنوان ولسوال (فرماندار) ولسوالی(شهرستانی) چهارکنت ولایت بلخ در شمال افغانستان فعالیت دارد و اعتماد مردم آن محل را به دست آورده است.