روز شنبه، سند برنامه همکاری موسوم به معاهده 25 ساله میان ایران و چین، به امضای محمدجواد ظریف و وانگ یی وزرای خارجه دو کشور رسید.
وزیر خارجه چین که بنا به دعوت همتای ایرانی خود وارد تهران شده، با علی لاریجانی مشاور رهبر جمهوری اسلامی ایران دیدار کرد.
به گزارش خبرگزاری «فارس»، وانگ یی، در دیدار با لاریجانی، بر اهمیت همکاری‌ها در چارچوب مشارکت جامع راهبردی تأکید و از نهایی شدن برنامه جامع روابط راهبردی دو کشور ابراز خرسندی کرد.
به گزارش خبرگزاری‌های دولتی ایران، وزیر امور خارجه چین در ادامه دیدارها با مقامات ایرانی با حسن روحانی رئیس جمهوری ایران هم دیدار و گفت‌وگو کرد و سپس با حضور در محل وزارت امور خارجه با محمدجواد ظریف دیدار و سند همکاری بین دو کشور را امضا کرد..
درباره سند همکاری 25 ساله اطلاعات رسمی منتشر نشده است اما منتقدان داخلی و مخالفان جمهوری اسلامی با نامیدن آن به «عهدنامه ترکمنچای جدید» که طی آن بخش‌هایی از خاک ایران قاجاری در قفقاز به روسیه تزاری واگذار شد، به شدت از آن انتقاد کرده‌اند.
در شهریور 98، نشریه «پترولیوم اکونومیسیت» چاپ لندن درباره این سند نوشت که «قرار است چین 280 میلیارد دلار در صنایع نفت و گاز و 120میلیارد دلار در صنعت حمل و نقل ایران سرمایه‌گذاری کند.»
به نوشته این نشریه، سرمایه‌گذاری چینی‌ها همراه با تخفیف در خرید نفت ایران بوده و همچنین تهران در اجرای طرح‌های توسعه به چین اولویت خواهد داد.
افزون بر آن، این سند امکان حضور پنج هزار نیروی امنیتی چین در خاک ایران را نیز فراهم خواهد کرد.
بر اساس گزارش مذکور، چین در خرید نفت، گاز و محصولات پتروشیمی از تخفیفی تا 32 درصد برخوردار می‌شود و دو سال حق دیرکرد در پرداخت را خواهد داشت.
وانگ یی
پیشتر محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور پیشین ایران، با عنوان کردن این قرارداد به «پنهان» و «دور از چشم ملت ایران»، درباره آن هشدار داده بود. به گفته او «هر قراردادی که مخفیانه و بدون در نظر گرفتن خواست و اراده ملت ایران با طرف‌های خارجی منعقد شود و برخلاف منافع کشور و ملت باشد، معتبر نیست و ملت ایران آن را به رسمیت نخواهد شناخت.»
گفته می‌شود علی لاریجانی، رئیس سابق مجلس ایران و مشاور علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، به همراه حسین آقامحمدی، مشاوراقتصادی رهبر ایران، نقش ویژه‌ای در تنظیم این سند داشته‌اند.
پیش از این آقامحمدی در گفت‌وگویی با تلویزیون دولتی ایران در رابطه با این سند گفته بود: «این همکاری 25ساله در همه حوزه‌های برنامه‌ریزی اقتصادی از جمله نفت و گاز، صنایع الکترونیک، حوزه‌های دانش بنیان و غیره است.»
با این وجود و در آستانه امضای این سند مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، درباره شرایط کنونی روابط دو کشور گفته است: «حجم بازرگانی دو کشور در سال گذشته میلادی حدود 20 میلیارد دلار بود که کمترین بازرگانی فیمابین در طول 16 سال گذشته است.»
حریری ادامه داد: «وقتی مجموع تجارت بین‌المللی و فرامرزی ما کوچک می‌شود، سهم ما از تجارت با چین هم کاهش می‌یابد، به طوریکه در 15 یا 16 سال گذشته ایران و چین به این اندازه تجارت کم با هم نداشتند.»
او افزود که حجم تجارت خارجی ایران در حال حاضر، نوعی عقبگرد به میزان حجم تجارت در اواسط دهه 1380 شمسی بوده و علت اصلی آن نیز «تحریم‌های سنگین در سال 99 و کاهش فروش نفت» است.
این در حالی است که خبرگزاری «رویترز» به تازگی گزارش کرده بود ایران در ماه‌های اخیر، «به‌طور غیر مستقیم»، به میزان «بی‌سابقه‌ای» نفت به چین صادر کرده است.
