مجازات‌های سنگین برای فعالان حقوق زن در کارنامه هشت ساله دولت روحانی
همزمان با 8 مارس روز جهانی زن، خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، نگاهی به وضعیت حقوق زنان و صدور مجازات‌های سنگین طی زمامداری دولت حسن روحانی برای فعالان حقوق زن داشته است.
خبرگزاری هرانا، امروز دوشنبه 8 مارس 2021 گزارشی به مناسبت روز جهانی زن منتشر کرده و در آن نقض حقوق زنان به اشکال مختلف را یادآوری کرده و به افرادی پرداخته که برای زدودن تبعیض علیه زنان تلاش کرده‌اند اما تحت فشار نهادهای امنیتی قرار گرفته‌اند. برخی از آنها در انتظار اجرای حکم هستند و تعدادی دوره محکومیت خود را در زندان سپری می‌کنند. در این گزارش آماری نگاه ویژه به دوران زمامداری حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران شده که دوران تبلیغات انتخاباتی بر دفاع از حقوق شهروندی تاکید و از «منشور حقوق شهروندی» رونمایی کرده بود. منشوری با 120 ماده و ارجاعات فراوان به ماده‌های قانون اساسی جمهوری اسلامی که به نظر می‌آید با صدور مجازات‌های سنگین برای فعالیت‌های مسالمت‌آمیز زنان، هیچ ثمره‌ای برای آنها نداشته است.
هرانا در گزارش خود به تداوم موانع و تبعیض‌های گسترده و سیستماتیکی که تمام جنبه‌های زندگی زنان را متاثر از خود کرده مانند «قوانین خانواده، حقوق کیفری، تحصیلات، شغل و زندگی اجتماعی و فرهنگی» اشاره کرده است و می‌نویسد در نقطه مقابل این تبعیض‌ها، زنان در ایران برای رسیدن به حقوق انسانی خود همواره به عنوان نیروی مترقی و پیش‌رو تلاش کرده‌اند. هرچند این تلاش‌ها بدون هزینه نبوده و گاهی هزینه‌هایی مانند زندان و فشار برای آنها داشته است.
بر اساس این گزارش، از آغاز دوره نخست ریاست‌جمهوری حسن روحانی تا کنون که آخرین ماه‌های ریاست او است، دستکم، 72 مورد خودسوزی، 3048 خودکشی با ریشه‌های مرتبط با حقوق زنان، 20 مورد ادعای تبعیض در محل کار ، 2 مورد ختنه زنان، 553 مورد قتل ناموسی، 33210 ازدواج کودک (دختران زیر سن 18 سال)، و 460 مورد حمله اسیدی علیه زنان گزارش شده است.
در این دوره هشت ساله همچنین 84 فعال حقوق زن به اشکال مختلفی از جمله آزار و بدرفتاری، دستگیری و زندان خودسرانه، هدف برخورد نهادهای امنیتی قرار گرفته‌اند.
حجاب اجباری –حجاب اجباری یکی از شناخته شده‌ترین موارد نقض حقوق زنان در ایران است. بنابر اعلام شورای حقوق بشر هر قانونی در مورد پوشش زنان، نقض آشکار تعهد دولت تحت میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی است، با این حال در ایران، هم در قانون و هم در عمل، زنانی که مخالفت خود را با قوانین حجاب اجباری نشان دهند، مجازات می‌شوند.
هر چند طبق قوانین حکومت ایران، در صورت عدم رعایت حجاب اجباری برای زنان تا 500000 ریال جریمه نقدی و یا تا دو ماه زندان در نظر گرفته شده است اما در عمل، این شهروندان تحت عناوینی مانند «افساد فی الارض» متهم می‌شوند، اتهامی که تا 10 سال حبس در بردارد، در حالیکه مجازات حبس در هر زمینه مربوط به پوشش اجباری نقض ماده 9 قانون مجازات بین‌المللی حقوق مدنی است.
حق تحصیل – به گفته مدیرعامل جامعه حمایت از حقوق کودکان (SPRC)، تقریباً یک میلیون کودک در محله‌های توسعه‌نیافته یا فقیرنشین در ایران از تحصیل محروم هستند که دست کم نیمی از این جمعیت را دختران تشکیل می‌دهند.
حقوق فرهنگی – برخلاف ماده 15 میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی رقصیدن و آواز خواندن زنان ایرانی در مجامع عمومی ممنوع است. همچنین علی‌رغم غیرقانونی نبودن ورود زنان به استادیوم‌های ورزشی، طی سال‌های 1392 تا 1399 دستکم تلاش 147 نفر زن برای ورود به استادیوم‌ها بی‌نتیجه ماند و همینطور چهار ورزشکار زن به دلیل قوانین ازدواج و نابرابری حقوق زنان از سفرهای ورزشی به خارج کشور منع شده‌اند.
ازدواج و خانواده – همچنین مغایر با این میثاق‌نامه، زنان متاهل بدون اجازه همسر، امکان دریافت گذرنامه، تعیین محل زندگی و اشتغال را ندارند، همچنین زنان ملزم به تامین نیازهای جنسی شوهر خود هستند.
در ادامه این گزارش آمده است که 6 تن از شهروندان شهرستان مریوان در تجمع اعتراضی نسبت به قتل زنان و دختران با انگیزه‌های ناموسی توسط نیروهای اداره اطلاعات این شهرستان بازداشت و پس از بازجویی آزاد شدند. همچنین مورخ 17 اسفندماه 1396، به مناسب هشتم مارس روز جهانی زن، شماری از فعالان مدنی در مقابل ساختمان وزارت کار اقدام به برگزاری تجمع اعتراضی کردند که این تجمع با حضور گسترده نیروهای امنیتی به خشونت کشیده شد و عده‌ای از معترضان توسط نیروهای امنیتی مورد ضرب و شتم قرار گرفته و بازداشت شدند.
در دوره هشت ساله دولت روحانی، طی بازه زمانی 1392 تا 1399، مجموعا 84 فعال در حوزه زنان از جمله 8 مرد بازداشت شدند. همچنین طی تاریخ ذکر شده، 22 تن مجموعا به 1627 ماه حبس و هشت میلیون و هشتصد هزار تومان جریمه نقدی و 148 ضربه شلاق محکوم شدند.
موارد اتهامی که در دوره هشت ساله دولت روحانی علیه زنان مطرح شده، شامل موارد زیر است: 11 مورد اتهام اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور، 12 مورد اتهام تبلیغ علیه نظام، 6 مورد اتهام انجام عمل حرام با مصداق بی‌حجابی، سه مورد اتهام تشویق و فراهم نمودن موجبات فساد و فحشا، یک مورد اتهام توهین به مقدسات، دو مورد اتهام همکاری با دولت متخاصم آمریکا علیه جمهوری اسلامی در موضوع زنان و خانواده، سه مورد اتهام تشویق مردم به فساد و فحشا از طریق کشف حجاب، یک مورد اتهام نشر داده مبتذل در فضای مجازی و بی‌حجاب حاضر شدن در انظار عمومی، یک مورد اتهام بر هم زدن نظم عمومی از طریق شرکت در تجمعات اعتراضی در پی مرگ فریناز خسروانی، یک مورد اتهام نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی، یک مورد اتهام اخلال در نظم و آسایش عمومی، یک مورد اتهام اشاعه فساد و فحشا از طریق کشف حجاب و پیاده روی بدون حجاب، یک مورد اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور از طریق همکاری با رسانه های معاند، یک مورد اتهام عضویت موثر در گروهک غیر قانونی و ضد امنیتی کانون مدافعان حقوق بشر، لگام و شورای ملی صلح.
در بخش دیگری از این گزارش، اسامی فعالان حقوق زنان در زندان‌ها، مدت محکومیت و اتهام آنها عنوان شده است؛ منیره عربشاهی و یاسمن آریانی، صبا کردافشاری، راحله احمدی، مژگان کشاورز، عالیه مطلب زاده، نسرین ستوده، ناهید شقاقی، اکرم نصیریان، مریم محمدی و اسرین درکاله، بنفشه جمالی، رها (راحله) عسکری‌زاده، نجمه واحدی و هدی عمید از جمله کسانی هستند که ضمن اشاره به فعالیت‌های مسالمت‌آمیز این زنان، احکام سنگین برای آنها صادر شده است.
