یک ویدیوی نادر و قدیمی که بخشی از مستندی درباره سوریه و مشهورترین جاسوس موساد اسرائیل از زمان تاسیس این دستگاه جاسوسی بوده، قرار است به زودی از یک شبکه روسی پخش شود. در دقیقه اول این فیلم، مقطعی کوتاه به مدت 4 ثانیه وجود دارد که «ایلی کوهن» در آن دیده میشود.
در این ویدیوی کوتاه، کوهن در حال قدمزدن در یکی از خیابان های دمشق مشاهده میشود. این جاسوس اسرائیلی که از سال 1961 دردمشق ساکن بود، پس از چهار سال توسط نهادهای امنیتی سوریه به اتهام جاسوسی بازداشت میشود. در طی محاکمه او که از تلویزیون رسمی سوریه پخش شد، کوهن ادعا کرد که «من یک فرستاده هستم و جاسوس نیستم». با این وجود، دادگاه حکم به اعدام وی داد و او را بعدها در میدانی در وسط دمشق به دار آویختند.
ایلی کوهن که ادعا میکرد در دمشق و از والدینی سوری متولد شده و نامش «کامل امین ثابت» است و در کودکی به همراه خانواده به آرژانتین مهاجرت کرده و سپس برای کار و زندگی به سوریه بازگشته است، جاسوسی حرفهای از کار در آمد که در مدت اقامتش در دمشق، روابط بسیار نزدیکی با بسیاری از شخصیتهای سیاسی و نظامی با نفوذ سوری ایجاد کرده بود.
اعدام در سحرگاه
این فیلم که قرار است توسط شبکه دولتی «آر تی» روسیه پخش شود، از یک کتابخانه قدیمی در شهر «سنت پترزبورگ» خریداری شده و توسط «بوریس لاکین» دارنده سه مدال «ستاره سرخ» و فارغ التحصیل آکادمی نظامی اتحاد جماهیر شوروی سابق در زمینه ارتباطات ضبط شده بود. بنا به آن چه «العربیه.نت» از طریق منابع محلی اسرائیلی به آن دست یافته، پخش این فیلم مستند بخشی از پروژه تبادل میان سوریه و اسرائیل با هماهنگی روسیه بوده که احتمال دارد طی آن بقایای جسد این جاسوس که در یک مکان سری در دمشق مدفون شده را به اسرائیل مسترد کند. طبق آن چه وبگاه انگلیسی روزنامه «یدعوت آحارانوت» و روزنامه «اسرائیل هایوم» منتشر کردند، نادیا کوهن همسر الی کوهن نیز این فیلم کوتاه را مشاهده کرده است.
الی کوهن که همزمان با فیلمبردار این فیلم کوتاه و با هدف «آگاهی از حضور مخفیانه نازیها» وارد دمشق شده بود، در سال 1961 طی یک نامه کدگذاری شده به اسرائیل، ورود این فیلمبردار و 150کارشناس نظامی از شوروی سابق به دمشق را گزارش میکند.
کارگردان این فیلم کوتاه مستند، با نامیدن خیابانی که الی کوهن در آن قدم میزند به نام «خیابان 29مارس»، مرتکب اشتباه میشود چراکه با تحقیقی که العربیه.نت انجام داده چنین خیابانی در دمشق وجود ندارد. به احتمال فراوان منظور کارگردان، خیابان «29 می» در دمشق است که خیابان تجاری مهمی در قلب پایتخت سوریه بوده و میدان «السبع بحرات» را به میدان «یوسف العظمه» متصل میکند. خیابان مورد نظر، به میدان معروف «المرجه» نیز نزدیک است؛ میدانی که الی کوهن 41 ساله در یکی از سحرگاهها در آن به دار آویخته شد.