در حالی که جدیدترین بررسی‌ها نشان می‌دهد حفره لایه ازون در سال جاری به بزرگترین و عمیق‌ترین حد خود رسیده‌است، کارشناسان می‌گویند این آمار نگران کننده است و تأثیرات شدید تغییرات آب و هوایی را در زمین نشان می‌دهد.
بر اساس گزارش «سرویس نظارت بر اتمسفر کوپرنیکوس CAMS، اتحادیه اروپا حفره لایه ازون بر روی قطب جنوب به بزرگترین و عمیق‌ترین شکل خود در مقایسه با سال‌های گذشته رسیده‌است که نگران کننده به نظر می‌رسد.
تشکیل حفرهٔ لایه ازون که برای اولین‌بار در حدود دهه 1970 مشاهده شد، پدیده‌ای است که در اثر «کاهش ازون» در اثر تغییر اقلیم ایجاد می‌شود. این پدیده سالیانه بر فراز قطب جنوب رخ می‌دهد و در ماه‌های سپتامبر و اکتبر، پس از پایان زمستان در نیمکره جنوبی ظاهر می‌شود.
کاهش ازون یا تخلیه ازون به توصیف دو پدیده گفته می‌شود که طی آنها از دهه 1970 میلادی، حجم مولکول ازون در لایه استراتوسفر (لایه ازون) زمین در حدود 4 درصد در هر دهه کاهش یافته است.
مهم‌تر از آن، کاهش استراتوسفر ازون در طول سرزمین‌های قطبی بود. جزئیات این دو پدیده دارای تفاوت‌های کمی هستند. اما کاتالیزور هر دو پدیده تخریب ازون توسط اتم‌های هالوژنی است که منبع اصلی این اتم‌های هالوژنی دست‌ساخته‌های بشری هستند.
محققان هر ساله اندازه آن را به دقت بررسی می‌کنند و می‌گویند که اندازه حفره لایه ازون اکنون به وسعت دو برابر ایالات متحده آمریکا رسیده است. از آنجا که سال 2019 نسبت به سال 2020 گرمتر بود، حفره ازون در سال گذشته به‌طور قابل توجهی کوچک‌تر از سال 2020 بود. شرایط آب و هوایی و رویدادهای خاص جوی نقش مهمی در رشد حفره لایه ازون دارند. همچنین تصور می‌شود که حفره لایه ازون امسال تحت تأثیر «گردباد قطبی Polar Vortex» قرار گرفته باشد، جایی که درجه حرارت در حدود منفی 80 درجه سانتی‌گراد است.
گردباد قطبی یا تاوه قطبی، بسته‌ای بسیار بزرگ از هوای خیلی سرد است که در طول زمستان بر منطقه قطبی سوار است. دو نوع گردباد قطبی در سیاره زمین وجود دارد، یکی در اطراف قطب شمال و دیگری در اطراف قطب جنوب. قطب جنوب سیاره زحل تنها جای منظومه خورشیدی ماست که در آن یک گردباد قطبی گرم روی می‌دهد.
تاوه قطبی گردش چرخندی با مقیاس سیاره‌ای، معمولاً متمرکز در منطقه قطبی است که در گستره‌ای از تروپوسفر میانی تا استراتوسفر قرار می‌گیرد. به گفته کارشناسان، حفره لایه ازون در شرایط انجماد گردباد قطبی همراه با کلر و برم غیرفعال ایجاد می‌شود. این مواد، هنگامی که خورشید پس از زمستانی طولانی طلوع می‌کند، در اثر برخورد با نور خورشید از نظر شیمیایی فعال می‌شوند و لایه ازون را تخلیه می‌کند.
وینسنت-هنری پیوچ مدیر CAMS به دنبال انتشار این گزارش هشدار دهنده گفت: تنوع زیادی در وسعت حفره ازون در هر سال وجود دارد. حفره لایه ازون در سال 2020 یادآور سوراخ لایه ازون در سال 2018 است که یک حفره کاملاً بزرگ بود و در پانزده سال گذشته یا بیشتر، بزرگترین بود.
وی افزود: ما قطعاً باید به اجرای «پروتکل مونترال» مبنی بر ممنوعیت انتشار مواد شیمیایی تخریب کننده لایه ازون ادامه دهیم.
لایه ازون یک لایه محافظ زمین متشکل از ازون است که زمین را در برابر پرتو فرابنفش و تابش کیهانی درست در خارج از استراتوسفر پوشانده‌است و محافظت می‌کند. این لایه به جذب حدود 97 تا 99 درصد از پرتو فرابنفش و تابش کیهانی و عدم رسیدن آن به سطح زمین کمک می‌کند. بدون لایه ازون، نور فرابنفش و تابش کیهانی، سیاره ما را سوزانده و به حیات بر روی زمین آسیب می‌رساند.
نکته: حفره لایه ازونی که چندی پیش بسته شده بود، مربوط به قطب شمال بود. این حفره لایه ازون در این خبر مربوط به قطب جنوب است
