یک عضو مجلس ایران از آغاز طرح «تحقیق و تفحص از بانک مرکزی» از عملکرد آن مربوط به تخصیص ارز 4200 تومانی و ارزهای بازنگشته به کشور خبر داد.
شهباز حسن‌پور بیگلری نماینده سیرجان و برسیر در مجلس روز شنبه 13 ژوئن دراین رابطه گفت: «این تحقیق و تفحص در زمینه نحوه تخصیص ارز 4200 تومانی (معروف به ارز جهانگیری) به کالاهای اساسی و همچنین میزان ارزی که بعد از تخصیص هنوز به بانک مرکزی بازنگشته، انجام خواهد شد».
به گفته او بخش دیگری از این طرح به تعیین و تکلیف بازگشت ارزهای صادراتی با توجه به شرایط تحریم مربوط است.
شهباز حسن‌پور در این‌باره گفته که «مسئولان نظام بانکی کشور باید با استفاده از ساز و کارهای مشخص روند عرضه و تقاضای ارز را در بازار مدیریت کنند و اینگونه نباشد که سرنوشت ارزهای دولتی شفاف نباشد».
او همچنین افزود که همتی مدیرکل بانک مرکزی، در ابتدای حضور خود در این سمت به خوبی وارد عمل شد اما ظاهراً کندی دولت بر روی عملکرد وی هم تأثیرگذار بوده‌است، با توجه به توان همتی، انتظار بیشتری برای مدیریت بازار ارز میرود.
بر اساس گزارش تفریغ بودجه سال 97 و دیوان محاسبات، هنوز مبلغ قابل توجهی از ارز یارانه‌ای 4200 تومانی تعیین تکلیف نشده و به بانک مرکزی بازنگشته است.
همزمان اسحاق جهانگیری که از او به عنوان پیشنهاد دهنده طرح تخصیص دلار 4200 تومانی یاد می‌شود گفته که منتقدان ارز 4200 تومانی کمترین ارتباطی با زندگی مردم ندارند و هدف اصلی اختصاص ارز 4200 تومانی این بود که کالای اساسی مورد نیاز مردم با قیمت مناسب در اختیار مردم قرار گیرد.
معاون اول حسن روحانی افزود «کسانی که از منظر صرف اقتصادی ما را محکوم می‌کنند کمترین ارتباطی با زندگی مردم ندارند و نمی‌دانند که زندگی آنها چگونه می‌گذرد».
جهانگیری همچنین گفته‌است: «تحریم‌ها فشارهای سنگینی بر ملت ایران وارد کرده‌است. اقتصاد ایران آسیب دید اما فروپاشی در آن اتفاق نیفتاد و اکنون روی پای خود ایستاده‌است و در سال‌های گذشته سالانه 500 تا 600 هزار شغل ایجاد کردیم ولی اگر نفت را می‌فروختیم و به پول‌هایمان دسترسی داشتیم حمل‌ونقل بین‌المللی و فشار بر تجارت خارجی ایران نبود در تداوم شتاب رشد اقتصادی سال 95 حدود 14 درصد حتماً بسیاری از مشکلات را پشت سر می‌گذاشتیم».
معاون اول حسن روحانی توضیح داد که ممکن است تخصیص دلار 4200 تومانی با رانت و سوء استفاده همراه باشد اما «کسانی که از این شرایط سوء استفاده می‌کنند باید به عنوان خائن به مردم معرفی شوند و به شدت با آنها برخورد شود».
جهانگیری با تأکید بر اینکه دولت نمی‌تواند نسبت به زندگی طبقات ضعیف و متوسط جامعه بی‌تفاوت باشد گفته که «ممکن است علم اقتصاد، اتخاذ اینگونه تصمیمات را نفی کند اما انسانیت حکم می‌کند که به طبقات ضعیف و متوسط جامعه توجه داشته باشیم».
دفاع تمام‌قد اسحاق جهانگیری از دلاری که به نام خودش معروف شده، در حالی است که حسن روحانی مهرماه سال گذشته مدعی شده بود با دلار 4200 تومانی مخالف بوده و روزنامه کیهان تهران و خامنهای رهبر انقلاب موافق اجرای این طرح بودند.
حسن روحانی هرچند گفته بود تعیین قیمت رانتی 4200 تومانی برای واردات کالا «در زمان خودش کار درستی بود» اما همچنین مدعی شده بود که شخصاً با تصمیم تک‌نرخی شدن ارز به بهای 4200۰ تومان مخالف بوده «ولی نظر جمع بر این بود؛ همان زمان کیهان هم از این سیاست تعریف کرد؛ رهبری انقلاب هم به من گفتند کاش زودتر این کار را می‌کردید».
تخصیص ارز 4200 تومانی از بهار 97 و پس از افزایش ناگهانی نرخ ارز صورت گرفت. تیم اقتصادی کابینه حسن روحانی تصمیم گرفت به واردکنندگان کالا دلار را با قیمت 4200 تومان ارائه کند. این در حالی بود که بهای ارز در بازار آزاد در کانال 7 هزار تومان بود و طی چند هفته به 11 هزار تومان رسید.
این اقدام دولت که یک کانال رانتی برای مافیاهای فاسد حکومتی ایجاد کرد، از ابتدا مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان قرار گرفت.
بسیاری از افراد حقیقی و حقوقی با ثبت سفارش واردات کالاهایی که لزوماً کالاهای اساسی نیز نبودند، مبالغ هنگفتی دلار به قیمت 4200 تومان از دولت گرفتند. بسیاری از این دلارها هیچ‌گاه صرف خرید و واردات کالا به کشور نشد یا در بازار آزاد به فروش رفت یا صرف سرمایه‌گذاری در خارج از ایران شد.
