سازمان عفو بینالملل روز پنجشنبه 9 آوریل 2020 در بیانیهای اعلام کرد نیروهای امنیتی ایران در اعتراضات دو زندان سپیدار و مرکزی اهواز 15 زندانی را کشته و تعداد زیادی را زخمی کردند.
در بیانیه سازمان عفو بینالملل آمده که «در تاریخ 30 مارس و 31 مارس، طبق منابع مستقل از جمله خانوادههای زندانیان، نیروهای امنیتی برای سرکوب اعتراضات در زندان سپیدار و زندان شیبان در شهر اهواز در استان خوزستان از زور بیش از حد استفاده کردند… رئیس نیروی انتظامی استان خوزستان اذعان داشت که اعضای سپاه و نیروی بسیج شبه نظامی این اعتراضات را پس از آنکه برخی از زندانیان سطل آشغال را به آتش کشیدند سرکوب کردند.»
عفو بینالملل گفت که به نظر میرسد که اعتراضات در زندان سپیدار پس از آن آغاز شدهاست که مقامات به قولهای قبلی مبنی بر آزادی زندانیانی که مقامات از نگرانیهای امنیتی خاصی در مورد اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از شیوع کووید 19 برخوردار نیستند، آغاز شدهاند.
به گفته آمنستی فیلمهای بی شماری که از بیرون هر دو زندان گرفته شده و در رسانههای اجتماعی به اشتراک گذاشته شدهاست، نشان میدهد که دود از ساختمانها بالا میرود، در حالی که صداهای آتش و فریاد شنیده میشود.
این سازمان همچنین اعلام کرد که گزارشهای خانوادههای زندانیان، و همچنین روزنامه نگاران و فعالان حقوق بشر عرب اهواز، حاکی از آن است که نیروهای امنیتی از اسلحه و گاز اشک آور برای پایان دادن به اعتراضات در زندان سپیدار استفاده کرده و باعث زخمی شدن تعداد زیادی و کشته شدن 15 کشته شدند.
بستگان یک زندانی که در زندان سپیدار کشته شد، به شرط ناشناس بودن به عفو بینالملل گفتهاند که چند روز پس از اعتراضات، توسط یکی از اعضای نیروی انتظامی فراخوانده شده و دستور دادهاند که اجساد اشخاص کشتهشده مورد نظر خود را شناسایی کند.
روزنامه نگاران و فعالان گزارش دادند که در زندان شیبان، پس از ناآرامیها توسط نیروهای امنیتی، زندانیانی که در این اعتراضات حضور داشتند، در محوطه زندان مورد ضرب و شتم واقع شدند. براساس گزارشهای خانوادههای زندانیان، روزنامه نگاران و فعالان حقوق بشر عرب اهوازی، حدود 20 زندانی توسط نیروهای امنیتی کشته شدند.
محمدعلی عموری، فعال حقوق اقلیتها، و چند نفر دیگر به دنبال ناآرامیها از زندان شیبان منتقل شدند و هنوز در مکانی ناشناخته به سر میبرند. عفو بینالملل بیم آن دارد که آنها در معرض شکنجه قرار بگیرند.
بنا به اطلاعاتی که عفو بینالملل دریافت کرده، بیم آن میرود که حدود 36 زندانی بر اثر اقدامات مهلک نیروهای امنیتی برای سرکوب اعتراضات زندانیان کشته شده باشند؛ این اعتراضات به منظور ابراز نگرانی در مورد شیوع ویروس کرونا در زندانها بر پا شده بود.
در روزهای اخیر، هزاران زندانی دست کم در هشت زندان در نقاط مختلف ایران به برپایی اعتراضاتی برای ابراز نگرانی از آلودگی زندانها به ویروس کرونا اقدام کردهاند؛ این اعتراضات با واکنش مرگبار مأموران زندان و نیروهای امنیتی مواجه شدهاست.
بنا به گزارشهایی که از چندین منبع موثق رسیده، بهکارگیری مهمات مرگبار و گاز اشکآور برای سرکوب اعتراضات در چندین زندان به جان باختن 35 زندانی منجر شدهاست. دست کم در یک زندان، نیروهای امنیتی به ضربوشتم شرکتکنندگان در اعتراضات پرداختهاند و احتمال میرود که یکی از زندانیان بر اثر این اقدامات جان باخته باشد.
دایانا الطحاوی، معاون مدیریت منطقه خاورمیانه و شمال آفریقای عفو بینالملل، میگوید: «مشمئزکننده است که مقامها و مسئولان ایران، به جای پاسخ دادن به مطالبات مشروع زندانیان در مورد محافظت شدن در برابر ویروس کرونا، بار دیگر برای خاموش کردن صدای اعتراض افراد به کشتار آنان اقدام کردهاند.»
به گفته او «ضرورت دارد که بلافاصله تحقیقات مستقلی در مورد شکنجه و جان باختن افراد زندانی انجام شود، تا مسئولان و مسببان مورد محاکمه قرار گیرند. به نیروهای امنیتی باید اعلام شود که استفاده از قوه قهریه مرگبار و غیرقانونی را بلافاصله متوقف کنند و از مجازات کردن زندانیانی که خواهان برخورداری از حق سلامت خود شدهاند خودداری کنند.»
عفو بینالملل به علاوه از مقامها و مسئولان ایران خواستهاست تا همه کسانی را که صرفاً به دلیل بهرهبرداری مسالمتآمیز از حقوقشان به زندان افتادهاند بیدرنگ و بدون قیدوشرط آزاد کنند. با وجود آزاد کردن تعدادی از زندانیان در مراحل اولیه، مقامها و مسئولان ایرانی از آزاد کردن اکثریت وسیع زندانیان عقیدتی خودداری کردهاند و صدها نفر از آنان همچنان در زندان ماندهاند. مقامها و مسئولان ایران به علاوه باید آزاد کردن زندانیان منتظر محاکمه و زندانیان آسیبپذیرتر در برابر ویروس کرونا را مد نظر قرار دهند.