عفو بین‌الملل درباره اعتراضات آبان‌ماه ایران: حداقل 23 کودک در اعتراضات کشته شدند
سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد دستکم 23 کودک در اعتراضات آبان‌ماه ایران به دست نیروهای امنیتی کشته شدند.
سازمان عفو بین‌الملل، چهارشنبه 4 مارس 2020 (14 اسفندماه) با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که پس از انجام تحقیقات، به شواهدی دست یافته است که نشان می‌دهد نیروهای امنیتی ایران دستکم 23 کودک را در جریان اعتراضات سراسری در آبان 1398 کشته‌اند.
این بیانیه، با اشاره به جان باختن 22 پسر 12 تا 17 ساله و یک دختربچه 8 تا 12 ساله، اعلام کرد که دست کم 22 نفر از این افراد بر اثر استفاده غیرقانونی نیروهای امنیتی از مهمات مرگبار علیه معترضان غیرمسلح و رهگذران جان باخته‌اند.
این گزارش با نام «به بچه‌هایمان شلیک کردند»، درباره کشتار کودکان در اعتراضات آبان 1398 منتشر شده است.
فیلیپ لوتر، مدیر پژوهش‌ها و امور حقوقی خاورمیانه و شمال آفریقای عفو بین‌الملل در این باره گفت: «در ماه‌های اخیر، ابعاد هولناک استفاده غیرقانونی نیروهای امنیتی ایران از سلاح‌های مرگبار برای سرکوب اعتراضات آبان‌ماه هرچه بیشتر در معرض دید قرار گرفته است. با این حال، باز هم تکاندهنده است که ببینیم این همه کودک قربانی این قساوت شده‌اند. تحقیقات مستقل و بی‌طرفانه‌ای باید در مورد این کشتارها انجام شود و آمران و عاملان باید در دادگاه‌های عادلانه مورد محاکمه قرار گیرند».
ویدئوها، عکس‌ها، گواهی‌های فوت و جوازهای دفن، روایت‌های شاهدان عینی و بستگان، دوستان و آشنایان قربانیان، اطلاعاتی که فعالان حقوق بشر و روزنامه‌نگاران در اختیار عفو بین‌الملل قرار داده‌اند، از جمله شواهد و مدارکی است که این سازمان در تحقیقات خود استفاده کرده است.
عفو بین‌الملل، در ادامه این گزارش، با توجه به شرح جراحت‌ها در گواهی‌های فوت و جوازهای دفن که مورد بررسی قرار داده و یا با اتکا به اطلاعاتی که از منابع موثق به این سازمان رسیده، از مرگ دستکم 10 کودک در نتیجه‌ی شلیک گلوله به سر یا سینه خبر داد که نشان‌دهنده «قصد کشتن» در این شلیک‌ها توسط نیروهای امنیتی بوده است.
در دو مورد از این 10 مورد، جراحات هولناک ناشی از اصابت گلوله به این کودکان در جوازهای دفن‌شان شرح داده شده است. در یکی از این گواهی‌ها به صدماتی از جمله «خونریزی»، «له‌شدگی مغز» و «خردشدگی استخوان جمجمه» اشاره شده است. در یک گواهی دیگر علت مرگ «خونریزی وسیع داخلی» و «پارگی قلب و ریه» ذکر شده است.
در خصوص یکی از کودکان، گزارش‌های متناقضی از علت مرگ توسط عفو بین‌الملل دریافت شده است؛ در یکی از گزارشها به صدمات مهلک به سر در نتیجه‌ی ضرب و جرح از جانب نیروهای امنیتی اشاره شده، و در گزارشی دیگر به اصابت گلوله‌های ساچمه‌ای به صورت قربانی، در شرایطی که گلوله‌ها از فاصله‌ی نزدیک شلیک شده بودند.
از 23 مورد کشتار کودکان که عفو بین‌الملل مستندات آنها را ثبت کرده، 12 مورد در 25 آبان، هشت مورد در 26 آبان و سه مورد در 27 آبان رخ داده‌اند.
بنا به مستندات، این 23 کودک در 13 شهر در 6 استان در نقاط مختلف کشور(اصفهان، فارس، کرمانشاه، خوزستان، کردستان و تهران) کشته شده‌اند و این نشان‌دهنده‌ی دامنه‌ی گسترده‌ی آن سرکوب خونین است.
سازمان عفو بین‌الملل در تاریخ 6 اسفند 1398، در نامه‌ای به عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور ایران، فهرست اسامی این 23 کودک را که بنا به مستندات کشته‌اند، به همراه مشخصات سنی و محل جان باختن آنان، در اختیار او گذاشته و خواهان پاسخ مقام‌ها و مسئولان کشور در مورد نحوه‌ی مرگ این افراد شده است. این سازمان تا امروز، هیچگونه پاسخی در این باره دریافت نکرده است.
تعدادی از بستگان جانباختگان کودک که عفو بین‌الملل توانسته با آنان گفت‌وگو کند، گفته‌اند که با آزار و ارعاب از سوی مأموران اطلاعاتی و امنیتی روبه‌رو شده‌اند و همین طور تحت نظر و مورد بازجویی قرار گرفته‌اند. اعضای خانواده‌ی دست کم یکی از قربانیان به طور ضمنی به مرگ تهدید شده و به پدر و مادر این قربانی هشدار داده‌اند که اگر به دادخواهی و اعتراض علنی اقدام کنند، جان فرزندان دیگرشان هم به خطر می‌افتد و «اتفاق بدی» برایشان خواهد افتاد.
همچنین، بنا به گزارشها، خانواده‌های جانباختگان کودک عموما وادار شده‌اند تا عزیزانشان را به سرعت و با حضور نیروهای اطلاعاتی و امنیتی به خاک بسپارند و در نتیجه امکان درخواست دادن برای انجام کالبدشکافی مستقل را پیدا نکرده‌اند. به نظر می‌رسد هدف از این رفتارها جلوگیری از افشای شواهد جرایم و جنایات باشد.
در مجموع، عفو بین‌الملل در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده است که خانواده‌های کشته‌شدگان در این اعتراضات به طور مستمر از حضور در محل انجام کالبدشکافی‌ها در سازمان پزشکی قانونی منع شده و از دسترسی به جزییات مربوط به نحوه‌ی جان باختن عزیزانشان، از جمله نوع سلاح و مهمات مورد استفاده، محروم شده‌اند.
در بعضی موارد، مأموران اجساد قربانیان را بدون اطلاع خانواده‌های‌شان شسته و آماده‌ی خاکسپاری کرده و اجساد کفن‌پوشیده را دقایقی قبل از انجام خاکسپاری به آنان تحویل داده‌اند. عفو بین‌الملل مطلع شده است که در این موارد، مأموران اطلاعاتی و امنیتی عموما تلاش کرده‌اند تا مانع از آن شوند که خانواده‌های قربانیان کفن‌ها را کنار بزنند و جنازه‌های عزیزانشان را ببینند. در نتیجه، بعضی از خانواده‌های قربانیان می‌گویند که نتوانسته‌اند جراحت‌ها و صدمات جسمی آنان را مشاهده کنند.
در بعضی موارد دیگر، مقام‌ها و مسئولان از بازگرداندن متعلقات شخصی قربانیان، از جمله تلفن‌های همراه‌شان، به خانواده‌های آنان امتناع کرده‌اند؛ چنین رفتاری این ظن را تقویت می‌کند که این متعلقات حاوی شواهدی از اقدامات غیرقانونیِ مأموران امنیتی بوده است.
اعتراضات آبان‌ماه 1398 در ایران، پس از سهمیه‌بندی دوباره سوخت و افزایش 200 درصدی آن آغاز شد.
شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران، بدون اطلاع و اعلام قبلی، در نیمه‌شب 24 آبان 98 اعلام کرد که سهمیه‌بندی بنزین دوباره آغاز شده و قیمت هر لیتر بنزین سهمیه‌ای 1500 تومان، و نرخ هر لیتر بنزین آزاد از 1000 به 3000 تومان افزایش یافت. به دنبال اعلام این خبر، از شامگاه 24 آبان‌ماه، اعتراضات در شهرهای مشهد، تهران، اهواز، کرمانشاه، سنندج، جوانرود، مریوان، ارومیه، بوکان، سیرجان و شیراز آغاز شد و به بندرعباس، اصفهان، کرمان، قزوین، شهرک اندیشه، ماهشهر، گچساران، خرمشهر، بابل، بیرجند، جیرفت، شوشتر، اندیمشک، کازرون، بهبهان، بوشهر و دهدشت گسترش یافت.
خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی به نقل از منابع دولتی در ایران، از کشته شدن حدود 1500 نفر در جریان اعتراضات آبان‌ماه و همچنین دستور رهبر ایران برای پایان دادن به اعتراض‌ها «به هر شکل ممکن» خبر داد.
رویترز اعلام کرد که این آمار را سه مقام وزارت کشور ایران که خواسته‌اند نامشان فاش نشود، در اختیار این خبرگزاری گذاشته‌اند.
بر اساس این گزارش دست کم 17 نوجوان، حدود 400 زن و همین طور تعدادی از نیروهای امنیتی و پلیس در میان کشته‌شدگان هستند.
