به نظر میرسد طوفانی که دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا پیش از این با تجدید فراخوان فسخ برجام آغاز کرده بود و احتمال توافق جدید بدون پیش شرط با تهران مطرح ساخت، باعث ناخشنودی مسئولان ایران شده است؛ آنهم درحالیکه تشدید تنشها میان دو کشور را پس از ترور قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس در اوایل این ماه در بغداد شاهد هستیم.
در تازه ترین دور از این «رویاروئی»، حسن روحانی رئیسجمهوری ایران، روز چهارشنبه 15 ژانویه، پیشنهاد روز گذشته نخست وزیر بریتانیا درخصوص انعقاد توافق جدیدی تحت عنوان «طرح ترامپ» با هدف حل مناقشات هستهای را رد کرد. روحانی با «عجیب» توصیف کردن این پیشنهاد، تاکید داشت رئیسجمهوری آمریکا همواره «تعهدات خود را نقض می کند.»
روحانی گفت: «آقای نخستوزیر در لندن، نمیدانم چه جوری فکر میکند که میگوید برجام را کنار بگذاریم و طرح ترامپی را اجرا کنیم، خاطرنشان کرد: ترامپ جز نقض عهد و زیر پا گذاشتن قانون و مقررات بینالمللی چه کاری کرده است؟»
تهدید ضمنی
او با لحن تهدیدی آمیز ادامه داد: «اگر قدم اشتباهی بردارید، ضرر خواهید کرد، راه درست را انتخاب کنید و راه درست این است که به برجام برگردید.»
علاوه بر این، روحانی در سخنرانی که از تلویزیون دولتی ایران پخش شد، خواستار بازگشت واشنگتن به برجام شد که در سال 2018 از آن جدا شده است.
پیشنهاد جانسون و پشتیبانی ترامپ
بوریس جانسون روز سه شنبه از دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریكا خواست تا طرح جدیدی را برای جایگزینی برجام (امضا شده در 2015 ) صورت بندی كند تا نسبت به عدم دستیابی ایران به سلاح هسته ای، اطمینان حاصل شود.
ترامپ در توییتی اظهار داشت: «نخست وزیر بریتانیا اعلام کرد که طرح ترامپ باید جایگزین برجام شود، من کاملاً با نظر او موافقم.»
گفتنی است توافق هستهای خواستار لغو تحریم های بینالمللی در ازای محدود كردن برنامه هستهای به ایران می باشد.
واشنگتن از زمان خروج از برجام، مجدداً تحریمهایی را برای متوقف کردن صادرات نفت ایران در چارچوب سیاست «فشار حداکثری» به منظور وادار ساختن تهران به پذیرش توافقی فراگیرتر اعمال کرده است که محدودیتهای بیشتری را برای فعالیت هستهای این کشور ایجاد میکند و از دامنه برنامه موشکهای بالستیک آن کاسته و جنگهای نیابتی رژیم را در منطقه متوقف میکند.
ایران نیز متقابلا گامهای تدریجی در راستای نقض تعهدات برجامی خود برداشته که همین امر باعث شده است بریتانیا ، فرانسه و آلمان روز سهشنبه 14 ژانویه به طور رسمی ایران را متهم به نقض شروط برجام کنند.
برجام هنوز زنده است
از سوی دیگر محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران چهارشنبه 15 ژانویه به رویترز گفت كه برجام هنوز هم برجاست. وی در حاشیه کنفرانس دهلی نو گفت: «نه، برجام نمرده است.»
ظریف در این کنفرانس تاکید داشت که خروج ترامپ از این برجام، مذاکرات با واشنگتن را بی معنی کرده است.
ایران در بزرگترین گام برای کاهش تعهدات برجامی خود، در 5 ژانویه اعلام کرد که تمام محدودیتهای غنی سازی اورانیوم مقرر در برجام را کنار گذاشته است.
این در حالی که بریتانیا، فرانسه و آلمان در پاسخ به ایران، ساز وکار حل اختلاف در برجام را فعال کردند که ممکن است منجر به اعمال مجدد تحریهای سازمان ملل در مورد ایران شود.
این تنش در دیپلماسی هستهای در حالی صورت میگیرد که درگیری نظامی میان واشنگتن و تهران به نقطه اوج تازهای رسیده است.